<html xmlns:v="urn:schemas-microsoft-com:vml" xmlns:o="urn:schemas-microsoft-com:office:office" xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word" xmlns:st1="urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
<head>
<meta http-equiv=Content-Type content="text/html; charset=iso-8859-9">
<meta name=Generator content="Microsoft Word 11 (filtered medium)">
<o:SmartTagType namespaceuri="urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags"
name="PersonName"/>
<!--[if !mso]>
<style>
st1\:*{behavior:url(#default#ieooui) }
</style>
<![endif]-->
<style>
<!--
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{margin:0cm;
margin-bottom:.0001pt;
font-size:12.0pt;
font-family:"Times New Roman";}
a:link, span.MsoHyperlink
{color:blue;
text-decoration:none none;}
a:visited, span.MsoHyperlinkFollowed
{color:purple;
text-decoration:underline;}
p
{margin-top:7.5pt;
margin-right:0cm;
margin-bottom:7.5pt;
margin-left:0cm;
font-size:12.0pt;
font-family:"Times New Roman";}
@page Section1
{size:595.3pt 841.9pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;}
div.Section1
{page:Section1;}
-->
</style>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapedefaults v:ext="edit" spidmax="1026" />
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapelayout v:ext="edit">
<o:idmap v:ext="edit" data="1" />
</o:shapelayout></xml><![endif]-->
</head>
<body lang=TR link=blue vlink=purple>
<div class=Section1>
<p class=MsoNormal align=center style='text-align:center'><b><font size=3
face="Times New Roman"><span style='font-size:12.0pt;font-weight:bold'><a
href="http://haber.sol.org.tr/yazarlar/korkut-boratav/nerelerde-yanlis-yaptik-25936">http://haber.sol.org.tr/yazarlar/korkut-boratav/nerelerde-yanlis-yaptik-25936</a><o:p></o:p></span></font></b></p>
<p class=MsoNormal align=center style='text-align:center'><b><font size=3
face="Times New Roman"><span style='font-size:12.0pt;font-weight:bold'><o:p> </o:p></span></font></b></p>
<p class=MsoNormal align=center style='text-align:center'><b><font size=5
color=red face="Times New Roman"><span style='font-size:16.0pt;color:red;
font-weight:bold'>“Nerelerde Yanlış Yaptık?”<o:p></o:p></span></font></b></p>
<p class=MsoNormal align=center style='text-align:center'><b><font size=4
face="Times New Roman"><span style='font-size:14.0pt;font-weight:bold'><a
href="http://haber.sol.org.tr/yazarlar/korkut-boratav"><font color=black><span
style='color:windowtext'>Korkut Boratav</span></font></a><o:p></o:p></span></font></b></p>
<p class=MsoNormal style='text-align:justify'><font size=3
face="Times New Roman"><span style='font-size:12.0pt'><o:p> </o:p></span></font></p>
<!-- start node.tpl.php -->
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>Geçen hafta bu köşede tartıştık: Eylül 2009’da
G20’ler grubu, uluslararası krize karşı izlenecek politikalarda eşgüdüm
ve izleme görevlerini IMF’ye verdi. Böylece, bu kuruluş, geleneksel
“Üçüncü Dünya’nın <a
href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/ekonomi" jQuery1269867986019=37><ABBR title=""><font
color=black><span style='color:windowtext'>ekonomi</span></font></a></ABBR>
jandarmalığı” işlevinin yanı sıra, büyük patronların krize katkı yapan
kabahat ve ku<st1:PersonName w:st="on">su</st1:PersonName>rları üzerinde
“yüksek sesle ahkâm kesme” yetkisini de üstlenmiş oluyordu. Artık,
“krizden dersler” çıkarılmalı; geleneksel reçetelerin revizyon
gereksinimleri tartışılmalıydı. Batılı liderler bu işleri yapmaya
başlamışlardı; ama, kendi “ulusal” çıkar ve sorunlarını ön plana
alarak… Emperyalist sistemin bir “üst organı” olan IMF ise bu
işlevi, genel çıkarlar adına yapacak konumdaydı.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>IMF yavaş yavaş bu işe soyunmaya başladı. Bir doktrin
değişikliği olarak da yorumlanabilecek ilk belgeler yayımlandı. Bunlardan biri,
bu kuruluşun yeni baş iktisatçısı Olivier Blanchard’ın (iki uzmanın da
katkısıyla) kaleme aldığı bir çalışmadır: “Makro-ekonomik Politikaları
Yeniden Düşünmek”… <a href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/bugun"
jQuery1269867986019=38><ABBR title=""><font color=black><span style='color:
windowtext'>Bugün</span></font></a></ABBR> bu belgeyi gözden geçirmek
istiyorum.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>Blanchard’ın çalışması, yeni gündemi açıkça
ortaya koyarak başlıyor: “Kriz, bizi IMF’nin daha önceki
değerlendirmelerini sorgulamaya zorluyor…” Bu sorgulama üç soru
üzerine inşa ediliyor: “Neleri bildiğimizi sanıyorduk?”.
“Krizden neler öğrendik?” ve “Ne gibi politika değişiklikleri?”<o:p></o:p></span></font></p>
<p align=center style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:
6.0pt;margin-left:0cm;text-align:center'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>***<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>“Neleri bildiğimizi sanıyorduk?”…
Blanchard makroekonomik politika reçetelerinde IMF’yi, hükümetleri,
merkez bankalarını hataya sürükleyen bilgi bozukluklarını beş ana grupta
topluyor. Sıralayalım:<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(1) İstikrarlı ve düşük oranlı (giderek yüzde
2’lik) bir enflasyon hedeflemesinin tüm sorunları çözeceğini
düşünüyorduk.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(2) Bu hedefi gerçekleştirecek tek araç olarak merkez
bankalarının kısa vadeli <a href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/faiz"
jQuery1269867986019=39><ABBR title=""><font color=black><span style='color:
windowtext'>faiz</span></font></a></ABBR> hadleri belirlenmişti.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(3) Maliye politikasının rolü çok sınırlı tutulmuştu.
Blanchard’a göre bu tavır, <a
href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/maliye" jQuery1269867986019=40><ABBR title=""><font
color=black><span style='color:windowtext'>maliye</span></font></a></ABBR>
politikasının esasen etkisiz olduğu görüşüne ve siyasetin kamu maliyesine
fazlasıyla bulaştığı saptamasına dayandırılmıştı.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(4) Finansal sistemin düzenlenmesini, denetlenmesini
gündem dışı bırakmıştık. Bu tavır, Blanchard’ın sözleriyle,
“finansal sistemi kuralsızlaştırma tutku<st1:PersonName w:st="on">su</st1:PersonName>ndan”
ve <a href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/kredi" jQuery1269867986019=41><ABBR title=""><font
color=black><span style='color:windowtext'>kredi</span></font></a></ABBR> piyasalarının
ku<st1:PersonName w:st="on">su</st1:PersonName>r<st1:PersonName w:st="on">su</st1:PersonName>zluğuna
duyulan inançtan kaynaklanmıştı.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(5) “İşler yolunda ve öyle kalacak…”
inancı yerleşmişti. Blanchard, bunu, <a
href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/uretim" jQuery1269867986019=42><ABBR title=""><font
color=black><span style='color:windowtext'>üretim</span></font></a></ABBR> ve
enflasyondaki dalgalanmaların azalmasından kaynaklanan bir iyimserlik olarak
açıklıyor. FED’in şimdiki Başkanı <a
href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/bernanke" jQuery1269867986019=43><ABBR title=""><font
color=black><span style='color:windowtext'>Bernanke</span></font></a></ABBR>
2004’te bir konuşmasında bu özellikleri Büyük İtidal (“The Great
Moderation”) terimiyle anmış ve popülerleştirmişti. Dikkat ederseniz,
sözü geçen iyimserlik, büyüme hızına değil; sadece istikrara vurgu yapmaktadır.
Makroekonomik değişkenlerdeki oynaklık azalırken, büyüme hızı düşmüştür; ama ne
gam! Sermaye çevreleri için orta-uzun vadeli büyüme bir hedef değildir.<o:p></o:p></span></font></p>
<p align=center style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:
6.0pt;margin-left:0cm;text-align:center'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>***<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>“Krizden neler öğrendik?” Blanchard, kriz
boyunca eskiden doğru bildikleri herşeyi revizyondan geçirmek zorunda
kaldıklarını itiraf ediyor. Özetleyelim:<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(1) Enflasyonun istikrarlı olmasının, ekonominin genel
istikrarı için yeterli olmadığını öğrendik. Dahası, düşük enflasyon
hedeflemesi, para politikasını ekonomik gerileme konjonktürlerinde etkisiz
kılmaktadır.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(2) Faiz hadlerinin etkisiz kaldığı durumlarda,
finansal piyasalara doğrudan müdahalelerin, likidite genişlemesinin işe
yarayabileceğini öğrendik. Bu araçların “sakin” dönemlerde de
işletilmesi uygun olabilir.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(3) “Düzeltici” bir maliye politikasının
etkili bir araç olduğunu öğrendik. Kriz koşullarında faiz oranları sıfıra
indikten sonra geleneksel para politikalarının etkisiz kalmış; genişleyici
maliye politikaları ön plana çıkmıştır.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>(4) “İşler yolunda ve öyle kalacak” (veya
“Büyük İtidal”) efsanesi krizle birlikte çökmüştür. Blanchard on
yıl önce patlak veren Asya krizinden ve 1980 sonrasında Japonya’daki
emlâk piyasası balonunun patlamasından ders çıkarılmamış olmasından yakınıyor.<o:p></o:p></span></font></p>
<p align=center style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:
6.0pt;margin-left:0cm;text-align:center'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>***<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>“Ne gibi politika değişiklikleri
gündemdedir?” Blanchard, kriz derslerini, birkaç politika önerisine de
dönüştürmüş.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>Ayrıntıya girmeyelim: Enflasyon hedefinin yukarı
(örneğin yüzde 4’ler civarına) çekilmesini, para politikasının <a
href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/denetleme" jQuery1269867986019=44><ABBR title=""><font
color=black><span style='color:windowtext'>denetleme</span></font></a></ABBR>
ve düzanlemelerle birleştirilmesini, döviz kurlarının enflasyondan bağımsız bir
hedef de olabileceğini ileri sürüyor. Artık <a
href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/abd" jQuery1269867986019=45><ABBR title=""><font
color=black><span style='color:windowtext'>ABD</span></font></a></ABBR>-Avrupa’da
genel kabul gören, sıradanlaşan bir reçeteyi de tekrarlıyor: İşler kötüye
giderken <a href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/butce"
jQuery1269867986019=46><ABBR title=""><font color=black><span
style='color:windowtext'>bütçe</span></font></a></ABBR> açıklarından
çekinmemek; işler düzelince borç yükünü aşağı çekmek ve esnek bir “malî
kural” düzenlemesine geçmek…<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>Bu öneriler içinde, finans kapital çevrelerini en çok
tedirgin edeni, enflasyon hedefinin yukarı çekilmesidir. Bu, sabit faizli borç
senetlerinin; en önemlisi, trilyonlarca dolarlık ABD Hazine bonolarının
değerlerinin aşınması; bunları tutan finans çevrelerinin, merkez bankalarının
astronomik servet kayıplarına sürüklenmesi demektir. Blanchard, böylece, <a
href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/bunalim" jQuery1269867986019=47><ABBR title=""><font
color=black><span style='color:windowtext'>bunalım</span></font></a></ABBR>
öncesinde izlenen makroekonomik politikaların hatalar bilanço<st1:PersonName
w:st="on">su</st1:PersonName>nu, krizden alınan dersleri, yeni önerileri
metropol ekonomileri açısından ortaya koymuş oluyor. Katı parasalcı
saplantılardan, <a href="http://haber.sol.org.tr/haberleri/sag"
jQuery1269867986019=48><ABBR title=""><font color=black><span style='color:
windowtext'>sağ</span></font></a></ABBR>-kanat Keynes’gil yaklaşımlara
yönelen ılımlı bir doktrin değişikliği söz konu<st1:PersonName w:st="on">su</st1:PersonName>dur;
ancak, o kadar… Metropol sermayesinin içsel gerilimleriyle ilgili olan
“enflasyon hedeflemesi” tartışması ilginçtir; ancak, bu hedeflemeyi
külliyen reddedecek daha radikal bir adımdan kaçınılmaktadır.<o:p></o:p></span></font></p>
<p style='mso-margin-top-alt:0cm;margin-right:0cm;margin-bottom:6.0pt;
margin-left:0cm;text-align:justify'><font size=3 face="Times New Roman"><span
style='font-size:12.0pt'>Öte yandan, Blanchard’ın çalışması, çevre
ekonomileri için ayrıca önem taşıyan savlar da içeriyor. Onları ve sermaye
girişlerinin denetlenmesi üzerinde bir grup IMF uzmanının imzasıyla yayımlanan
(ve bizleri daha yakından ilgilendiren) bir başka çalışmayı önümüzdeki hafta
gözden geçirmek istiyorum.<o:p></o:p></span></font></p>
<p class=MsoNormal style='text-align:justify'><font size=3
face="Times New Roman"><span style='font-size:12.0pt'><o:p> </o:p></span></font></p>
</div>
</body>
</html>