<html xmlns:v="urn:schemas-microsoft-com:vml" xmlns:o="urn:schemas-microsoft-com:office:office" xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word" xmlns:m="http://schemas.microsoft.com/office/2004/12/omml" xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1254">
<meta name="Generator" content="Microsoft Word 14 (filtered medium)">
<style><!--
/* Font Definitions */
@font-face
{font-family:Calibri;
panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4;}
/* Style Definitions */
p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{margin-top:0cm;
margin-right:0cm;
margin-bottom:10.0pt;
margin-left:0cm;
line-height:115%;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-fareast-language:EN-US;}
a:link, span.MsoHyperlink
{mso-style-priority:99;
color:blue;
text-decoration:underline;}
a:visited, span.MsoHyperlinkFollowed
{mso-style-priority:99;
color:purple;
text-decoration:underline;}
span.E-postaStili17
{mso-style-type:personal;
font-family:"Calibri","sans-serif";
color:windowtext;}
span.E-postaStili18
{mso-style-type:personal-reply;
font-family:"Calibri","sans-serif";
color:#1F497D;}
.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
font-size:10.0pt;}
@page WordSection1
{size:612.0pt 792.0pt;
margin:70.85pt 70.85pt 70.85pt 70.85pt;}
div.WordSection1
{page:WordSection1;}
--></style><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapedefaults v:ext="edit" spidmax="1026" />
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:shapelayout v:ext="edit">
<o:idmap v:ext="edit" data="1" />
</o:shapelayout></xml><![endif]-->
</head>
<body lang="TR" link="blue" vlink="purple">
<div class="WordSection1">
<p class="MsoNormal" align="right" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:right;line-height:normal">
<b><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:red;mso-fareast-language:TR">Cumhuriyet 05.03.2012<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<a name="YAZARBASI"></a><a name="ICERIKBASI"></a><b><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ</span></b><span style="font-size:10.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" align="center" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:center;line-height:normal;background:#BCD8E3">
<b><span style="font-size:18.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Ergin Yıldızoğlu</span></b><span style="font-size:18.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" align="center" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:center;line-height:normal">
<a name="YAZARSONU"></a><b><span style="font-size:18.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Küreselleşme, Kriz ve ‘Jeo-ekonominin Dönüşü’</span></b><span style="font-size:18.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Geçen hafta, önemli ulusal/uluslararası gelişmelerin nedenlerine ışık tutabileceğini düşündüğüm iki çalışmaya rastladım; çok kısaca aktarmayı deneyeceğim.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<b><span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Siyasi güç - ekonomik çıkarlar<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Avrupa Birliği dış politikası üzerine, 11 makaleden oluşan bir çalışmaya göre
<i>(Challenges for European, Foreign Policy in 2012, What kind of geo-economic Europe?</i>- FRIDE, Madrid, Şubat, 2012, 113 sf.)
<b>ekonomik büyümenin</b> büyük önem kazanması (mali kriz) “ülkelerin dış politikasında
<b>‘jeo-ekonomi’</b> eğilimlerinin ‘uğursuz bir biçimde’ yükselmesine yol açtı”.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Çalışmada, “jeo-ekonomi”, gelişmiş, yükselen ve gelişmekte olan ülkelerin dış politikalarında
<i>“çatışma mantığıyla tecimsel yöntemlerin kesiştirilmesi”</i> olarak tanımlanıyor; içeriğiyse “<i>ekonomik varlıkların siyasi nüfuza tahvil edilmesi, siyasi gücün bir rekabet, işbirliği karışımı içinde ekonomik amaçlar için kullanılması” olarak açılıyor;
“ekonomik amaçları” da ekonomik büyümeyi destekleyecek, sürdürülebilir kılacak, enerji, su gıda, mineraller, madenler vb. dış kaynaklara ulaşmak oluşturuyor. Çalışmada, “Sürdürülebilirliğin, tarihte hiç bugünkü kadar önemli konumda olmamış olduğuna</i>” bu
yüzden, <i>“kaynaklar üzerinde rekabetin öneminin gittikçe artacağına” </i>işaret ediliyor.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Çalışmadaki, makalelerde ayrıntılarıyla ele alınan bu saptamalardan çıkan sonuçlar arasında, iki tanesi özellikle önemli. Bunlardan birincisine göre,
<b>dünyada ekonomik, siyasi güç düzeninde çok önemli bir yeniden dağılım süreci yaşanıyor; buna bağlı olarak yerleşik ticaret ve yatırım kalıpları değişiyor, bu da ekonomik büyümeyi sürdürmek için gerekli kaynaklar üzerinde devletlerarası rekabeti hızlandırıyor.</b>
Mali kriz bu ana eğilimleri hızlandırmış, gelişmeler yerleşik küresel yönetişimde gerginlikleri arttırmaya başlamış. Artık ulusal güvenlik, devletlerarası rekabet sahneye egemen olmuş, küreselleşme mantığının yerini merkantilizm almış. Ülkelerin içinde yükselen
muhalefetin de, uluslararası alanda jeo-ekonomi eğilimini güçlendirmesini bekleyebiliriz.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">İkincisine göre, başta, Almanya, Fransa, İtalya vb. gibi büyükler olmak üzere, AB üyeleri kendi jeo-ekonomik politikalarının peşinden giderken ulus devletler,
ulusal çıkarlar yükselerek AB’nin geleceğini tehdit eden basınçları güçlendiriyor. Artık AB üyelerinin dış politikaları yeniden<b> ulusallaşıyor</b>. Bu da üye devletlerarasında rekabeti hızlandırıyor.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<b><span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Toprak kapma yarışında yeni dalga<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">İkinci çalışma, (<i>Opening Pandora’s Box: The New Wave of Land Grabbing by the extractive Industries and Devastating Impact on Earth,
</i>Gaia Foundation, 2012, 56 sf) jeo-ekonominin yükselişinin öteki yüzünü sergiliyor.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Bu araştırma 2008 mali krizinden bu yana, maden çıkarma, katran kumları petrolü elde etme, toprak katmanları içindeki gazları çıkarma teknolojilerine yapılan
yatırımları, spekülatif sermaye hareketlerini; bu yatırımların dünyanın su kaynakları, ekolojik sistemi, insan toplulukları üzerindeki yıkıcı etkilerini sergiliyor. Çalışmanın örneklediği gibi, içme suyu, tarımsal su kaynakları tüketiliyor, çevre zehirleniyor,
topluluklar geleneksel topraklarından sürülüyor, direnenler çoğu zaman öldürülüyor. Alternatif enerji kaynaklarına, çevre dostu üretim tekniklerine yatırım yapılacağına, dev şirketler, devletler, bu zehirli teknolojilere yatırım yapmaya, daha önce kapalı olan
doğal parkları ekosistemleri sermayenin hizmetine açmaya devam ediyorlar. Bu tür metaların piyasalarına yatırılan fonların çapı on yıl önce yaklaşık 10 milyar dolarmış, bu fonlar 2012 yılında, 2011’e göre yüzde 50 artarak 450 milyar dolara yükselmiş<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Devletler bunları yaparken ulusal ve uluslararası alanda kaynaklara, topraklara erişimin önündeki engelleri ortadan kaldırma konusunda birbirleriyle yarışıyorlar.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Çalışma, bu alanda
<b>Avrupa Birliği</b>’nin<i>, Critical Materials for the EU </i>başlıklı, maden çıkarma endüstrisiyle yakın ilişki içinde olan Avrupa parlamenterleri inisiyatifiyle hazırlanan bir rapora işaret ediyor.
<b>ABD </b>Enerji Bakanlığı’nın da <i>Critical Materials Strategy</i> başlıklı benzer bir raporu varmış. Geçen ekim ayında, ABD’de iki partinin ilgili sanayilerle ilişkili temsilcilerinin katılımıyla,
<i>The Association of Rare Earth</i> (RARE) başlıklı bir örgüt kurulmuş. Örgütün amacı, “<i>rare earth</i>” olarak adlandırılan, yeni teknolojiler için gerekli minerallere erişimi engelleyen, ülke içinde ve dışındaki etkenleri ortadan kaldırmak olarak tanımlanıyormuş.
ABD Senatosu’nda, Çin’in “rare earth” piyasalarındaki etkisini kırmayı amaçlayan bir grup oluşmuş.
<b>Almanya </b>da,<b> </b><i>Almanya’nın 12 dev uluslararası şirketinin</i> bu “rare earth” minerallerine ulaşmakta karşılaştıkları ve karşılaşacakları engelleri kaldırmaya yönelik bir örgüt kuruyormuş.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<b><span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Horozu betimleyip adını tavuk koymak...<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<b><span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Jeo-ekonomi</span></b><span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR"> kavramına, bu iki çalışmanın
ışığında bakınca, “<i>aslında <b>emperyalizmden,</b> yükselen güçlerin, ekonomik krizin, getirmeye başladığı bir
<b>yeniden paylaşım baskısından</b>, yarıştan söz ediyorlar ama, adını koymaktan ısrarla kaçınıyorlar”</i> diye düşündüm.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">İlk çalışmada dikkat çeken bir diğer nokta da “<i>Berlin Duvarı yıkıldıktan sonra, demokrasi, serbest piyasa geliyordu.... Böyle mi olmalıydı, küreselleşme
devlet aktörlerinin eline mi geçmeliydi?..</i>. falan filan yakınması, şaşkınlığı ve tabii korkusu.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<b><i><span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">“Küreselleşme”</span></i></b><span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR"> denen şeyin
<b><i>krizin yarattığı bir biçim</i></b> olduğunu, ulus devletleri ortadan kaldırmayacağını, kendi çelişkilerinin altında ezilmeye başlayınca türlü felaketlere yol açmasının kaçınılmaz olduğunu, 1990’ların ortasından bu yana her fırsatta bıktırana kadar vurguladık.
Devlet ve sermaye ilişkisi konusunda her türlü kendini beğenmiş ukalalıkla, emperyalizmden her söz ettiğimizde, saçma sapan bir
<i>“ulusalcılık” </i>suçlamasıyla karşılaştık.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Efendim,
<i>“ulus devlet” </i>kapitalizmin bir dönemine aitmiş, artık etkisini, gücünü yitiriyormuş. Ne saçmalık! Sanki, “ulus devlet”, kapitalizmin ortaya çıktığı karmaşık ilişkiler ortamının en önemli bileşenlerinden bir değil de, kapitalizme dışsal, kapitalizmin
bir yerde ortaya çıktıktan sonra nasılsa bulup işine geldiği sürece kullandığı, şimdi de bir kenara bırakmaya başladığı bir araç.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-bottom:6.0pt;text-align:justify;line-height:normal">
<span style="font-size:12.0pt;font-family:"Times New Roman","serif";color:black;mso-fareast-language:TR">Kapitalizm sermaye değildir, emek ve sermayenin çelişkili birliği, bu
<b>birliği</b> oluşturan çok sayıda <b>ilişkinin bütünlüğüdür.</b> Devlet de, özel mülkiyeti koruma, mekân düzenleme, emek denetleme (disiplin ve ceza), kaynak sağlama süreçleriyle olan organik ilişkisinden dolayı bu bütünlüğün
<b>olmazsa olmaz</b> bir parçasıdır, bu bütünlüğün kurulmasında belirleyici rol oynayan etkenlerden biridir. Kapitalizm var olduğu müddetçe,
<b>savaş, sömürgecilik, emperyalizm, devrim, isyan</b> var olmaya devam edecektir. Devlet bu
<b>süreçlerin organik parçası</b>dır. Bir ulus devletin ortadan kalkmasıysa, savaş, sömürgecilik, işgal, bölünme (aslında iki ulus devlet üretme), devrim dışında söz konusu olmayacaktır.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><o:p> </o:p></p>
</div>
</body>
</html>