[Turkmath:8184] Stoyheya -- Düzeltme

[Muhammed Uludag]

Öklid'in Stoyheya (Öğeler) kitabı hakkında kıymetli hocam Yılmaz
Akyıldız'dan bir düzeltme aldım:

Şahin Hoca kitabının 290. sayfasında  şöyle diyor:

"... Ne mutlu ki, ifade kudreti edibleri büyüleyen sevgili Cem Tezer
Cumhuriyetin 100. yılında (Öklid in) o enfes Elemanlar çevirisini yayımladı
da bu ulusal hicaptan kurtulabildik."

Tabii bizim nesilde bu ince latifelerden anlayacak hal kalmadığından, Cem
Hoca'nın tercümesine bir an önce sahip olmak istediğimden, hemen  aramaya
giriştim. Neticede onu bulamadıysam da şuna ulaştım:

Hüseyin Rıfkı Tâmânî ve Elementler Çevirisi , Ali Rıza TOSUN
(Bu kitap Başbakanlık Kültür Dil Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür
Merkezi<http://e-magaza.akmb.gov.tr/switch.php?file=ProductInfo&cat_id=2&product_id=518>
adresinden
temin edilebiliyor. Dört günde elime geçti..)

Bu kitabın girişinde Stoyheya'nın muhtelif geleneklerdeki tercümeleri
hakkında bir miktar malumat var.

Sonuçta ortaya çıkan hali pür melalimiz şöyle:

Stoyheya tavşansa ..

1. 1700'lerin sonunda daha çok arapça çevirilerinden derlenerek batı
dillerine çevrilmiş bir hali bulunmaktadır. Bu tavşanın suyunun suyu.

1. Bonncastle adında bir İngiliz, askeri okullar için  Stoyheya'nın 13
kitabından geometriyle alakalı 8ini derler. Bu 8/13 tavşanın suyunun
suyunun suyu.

2. Hüseyin Rıfkı Tamani, 1797 senesinde bu kitabı ingilizceden Usul-i
Hendese adıyla Osmanlıcaya çevirir.  Bu 8/13 tavşanın suyunun suyunun
suyunun suyu. (aslında Süleymaniye Kütüphanesinde Tamani'nin erişebildiği
arapça Stoyheya metinleri, yani tavşan suyu da bulunmaktadır).

3. Felsefe doktorasında bunu çalışan Dr. Ali Rıza Tosun, Usul-i Hendese
kitabını günümüz türkçesine uyarlayarak 2010 yılında yayınlar. Bu 8/13
tavşanın suyunun suyunun suyunun suyunun suyu.

Elimizde mevcut yegane ve en kapsamlı Türkçe metin bu.. Tiridine banıp
yiyin.. Afiyet olsun.

Alternatif tarihe bakacak olursak:
1807'de Vatikan kütüphanelerinde Stoyheya'nın en eski yunanca kopyası
bulunur. Bugünkü metinlere bu esas teşkil etmektedir.

Mimar Sinan <http://www.msgsu.edu.tr/msu/pages/87.aspx> Üniversitesi
matematik bölümünden muhterem dostlar Özer Öztürk ve David
Pierce  Stoyheya'nın birinci kitabını Yunanca'dan (İngilizce aracılığıyla)
çevirir. Ancak bu metin henüz yayınlanmamıştır.

Çalışmanın devamını sabırsızlıkla bekliyoruz.

Hürmetler.


--
A. M. Uludag
http://math.gsu.edu.tr/uludag/
-------------- sonraki bölüm --------------
Bir HTML eklentisi temizlendi...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/private/turkmath/attachments/20120221/51de4377/attachment.htm>