[Turkmath:4089] doktorora postdoc ilanlarinin dusundurdukleri

[Turker Biyikoglu]

degerli turkmath takipcileri,

yukseklisans doktora ve doktora sonrasi burslar vb ilanlari cogalmasi ve
yakin zamanda ams eski baskani yeni siam baskaninin gorece yeni ifadelerini
orta avrupa bilim politikasi ve ekonomik gundemleri birlestirince yazamadan
edemedim.

amerikada cok ilginc bir gercekle karsi karsiyaymis matematik bolumleri:
bolumler de facto lecturer pozisyonlari ve bunlari dolduran arastirmaci
matematikciler ve acilan yeni pozisyonlarin sadece bu lecturer
pozisyonlarindan ibaret olmasi soz konuymus. (meraklisi yakin zamanda
notices de yayinlanan eski ams baskani ribet in ve bu konuda benzer
ifadeler icin siam newslettera bakabilir)

benzer bir durum almanya icin gecerlidir son on senede degisen yasalar ile
almanya universitelerinde veya arastirma kurumlarinda oniki yil (doktora
suresi dahil)  sonunda daimi kadro bulamiyan kisiler bu tip devlet
kurumlarinda gorev almaya devam edemezler. avusturyada zaten daimi kadro
cook ama cok azdir..

asagidaki yazdiklarim kabaca almanya ve avusturya icin gecerlidir isvicre
icinde cok farkli oldugunu zannetmiyorum
avrupada kabaca her konusulan dil kulturu bir birinden farkli is akademi
kulturu var. fransiz ispanyol ve italyadaki ve baltik ulkeleri durumlari
bilenler yazarsa genel bir panoroma cikar avrupada bu tur doktora  yapmaya
gitmeyi dusunenler icin...

bunlarin asikar bilim politikalari cikarimi var:

1. alman/eu vatandasi icin daimi akademik kadro almak cok ama cok riskli
oldugundan alman vatandaslari matematik doktorasi yapmaya gonullu
degillerdir yada doktora sonrasi kadro disinda kendilerine akademik yol
disinda cesitli opsiyonlari acik tutar (hatta buna bile gerek yoktur
doktora yapmadan matematik mezunu almanca konuslulan ulkelerde cesitli
sektorlerde matematikciler cok iyi is imkanlari mevcutur ve bunun aksi
istisna teskil eder.)
bir cok genc parlak alman  arastirmaci matematikci yakin gecmisde bu
sebeplerden okyanus ve mansi gecmistir....

2. almanca konusulan ulkelerde doktorali olmak alan ve onun kullaniminin
disinda (boyle durumlarda genelde zaten sektor sirketler vs birebir dirsek
temasi hasil olur) ozel sektorde cok avantajli degildir (yuksek maas ama
buna mukabil sektor tecrubesi az olmasi vs) ise gore sevye ustu egitim adi
adialtinda is yollari kapanir/daralir

universite ve arastirma kurumlarinda arastirma ve akademik gunluk isler
devam etme zorunlulugundan
doktora ogrencisi ve doktora sonrasi arastirma gereksinimini bir sekilde
saglamak zorundadir. ozellikle doktoralilarin ve postdoclarin belirli bir
sureden sonra sistem icinde olmasida gerekmediginden (sosyal guvenlik
sistemine entegre olmamislarsa ki genelde sosyal guvenlik sistemine
issizlik emeklilik yuksek kaliteli saglik sistemine entegre degillerdir
butur doktora ve postdoc pozisyonlari durumdan duruma degismekle birlikde
burs adinda paketlenir saglik sigortasi zaten her ulkeden geleni sisteme
sokmaz vs...)
bunlarin gecerli olmadigi durumlar yani iyi halli kosullar cok az bir
oranda kalmaktadir...

ayrica butur doktora ogrencisi acigini uzun yillar cin doldurmaktayken
yaklasik son on senede bu yonde radikal degisiklige gitmistir.  cinden
gelen doktora ogrencisi onemli duzeyde azalmistir


butur kamu kadrolari azalinca eu ve devletler cesitli arastirma fonlarindan
ucuncu sac ayagi dedikleri bu tur
fon uzerinden calismayi yirmi yili askin suredir devam etmektedir ve bu
patlama noktasindadir (yakin zamanda nature da yasam bilim alaninda bu
sismeyi irdeleyen bir yazi bulunmaktadir)

matematikde gorece az olmakla birlikde benzer durum vardir. ems nin is
ilanlarina bakinca bir kac cok onemli enstitutu daimi kadrolari disinda
avrupadan nerdeyse sadece bu tip fonlardan gelen doktora/postdoc ilanlari
goruluyor

benim gozlemim: bu tur ucuncu sac ayagi fonlamada avrupada doktora acigi
bulunmakda ve kapatmaya calismaktadirlar

bunun doktorayi verenler ve fonlayanlar icin bilimsel bilim politikasi
makro ekonomik olcekde ulkeye faydasi kesindir. bu sartli doktora alanin
faydasina mi bu bence epey dikkat edilmesi gereken bir sey...

ve absurd durumlar var:  iki sehir uc unilik bir clustar toplam 35 doktora
ogrencisi ariyordu. bu iki sehirdeki toplam daimi matematikci kadroradaki
matematikci sayisi 35 den azdir. kaldiki arananan alanda bu sayi on
civarinda...

ulke disindan gelen doktora ogrencileri butur fonlama icin idealdir.
mezuniyet sonrasi kariyer zaten ya kendi ulkesinde devam edecektir diye
dusunulur (ta bi gelinen ulkenin boyle bir kadro ihtiyaci varmi yokmu belli
degil) yada konjuktur iyiyse ozel sektorde is bulacagi dusunulur ve kendi
basinadir. konjuktur terse donerse ne olacagida doktora ogrencisinin kendi
elindedir. o ogrencinin o ulkede eu vatandasi degilse yasal yollardan ozel
sektorde calisma is bulmasi o ulkenin guncel ekonomik durumuna vb seylere
baglidir.
ayrica uzun vadede degiskenlik gosterir...

gidilecek ulkenin is ilan portallarina bakmakda fayda var. ben daha almanca
konusulan ulkelerin is portallerinde matematik doktoralali insan ariyan
ozel sektor iki uc istisna disinda gormedim. ama yiginla matematik mezunu
ariyan var. aranilan ozelliklere
bakmakda fayda olabilir (konuyu dagitmiyim)

bu bahsettigim noktalarin cok konusuldugunu tecrube etmedim.

umarim genc doktora aday ve postdoclra bu yazdiklarim bir nebze bazi
sorularin arkasina bakmasinda faydali olur...

turker
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20190911/8f6dc2dd/attachment.html>