[Turkmath:5851] Kompakt, tıkız

[H. Turgay Kaptanoglu]

Merhabalar,

Uzun yillardir matematikte bati dillerindeki kompakt karsiligi olarak 
tikiz
kullaniliyor.  Bu kelime ses olarak oldum olasi bana cok sevimsiz geldi.
Anlam olarak da kompaktin karsiligi degil, en azindan matematikte.  TDK
sozlugunde tikizin karsiligi, "tıknaz; çok sıkıştırılmaktan veya çok 
sıkı
doldurulmaktan katılaşmış, sıkı; yoğunluğu çok, katı (tikiz hamur)" 
olarak
verilmis ki bunlar matematikteki anlamina aykiri seyler.  Matematikteki
anlaminin gunluk dildekiyle ayni olmasi gerekmez, ama cagrisim da 
onemli.
Dikkat edilirse, tikizin gunluk dildeki anlamlari hep olumsuz seyler.
Halbuki kompaktlik cogu kez olumlu, istenen,, kolaylastiran bir ozellik.
Kompakt, matematikte bana daha cok "derli toplu" anlamini veriyor.
Tek kelime olsa kullancagim, ama 2 kelimeli terim iyi olmuyor.
Dertop gibi fantezilere hic girmeyelim.

Sorularim sunlar:  Kompakt icin baska Turkce terim onerildi mi?  Derli 
toplu
anlaminda baska hangi Turkce kelimeler var bildiginiz?  Bu listelerde 
yeni
bir terim onerir misiniz?  Belki bu listelerde tartisarak hem ses olarak
daha guzel, hem de anlam olarak daha dogru bir terim bulabiliriz.

---
H. Turgay Kaptanoğlu
www.fen.bilkent.edu.tr/~kaptan/