[Turkmath:7224] Re: "Reele Giden En Kısa Yol Kompleksten Geçer": Ramanujan'dan Riemann'a Bir Yolculuk.. biraz tarih az biraz da Kuantum

[yilmaz akyildiz]

Hayır, hata yapmıyorsunuz!
elbette n(n+1)/2 sonsuz verir n sonsuza giderken.
Bu 1+2+3+... = - 1/12 absürt ifade tabiki yanlış.
Euler ile Riemann zeta fonksiyonları karıştırılınca  bu garabet ortaya
çıkıyor.
Euler ile Riemann sadece ve sadece Real(s)=  x  > 1 için birbirlerine eşit.
Halbuki biz s= -1 koyuyoruz . Bunu Riemann zeta da yapabiliriz ve
hesaplafığım gibi -1/12 çıkıyor.
s = -1 i Euler zeta da koyunca (ki koyamayız!) 1+2,+3+..  çıkıyor.
sonra da sanki Euler le Riemann aynıymış gibi utanmadan sıkılmadan
1+2+3+... = - 1/12  yazıyoruz...
Bunu biz bile bile yapıyoruz ki ilgi uyandıralım, insanlar meraklansın,
"nolamaz böyle bir saçmalık., nolamaz böyle matematik" desinler..
ve yazdıklarımızı biraz daha dikkatli okusunlar..
Olayın esrarengiz yanı bu manyaklığın fizikte de ortaya çıkması.
Fizikçiler işlerini bilirler,
matematikçilerin bütün sorunları sonsuzlukla iken fizikçiler  sonsuzla
sonsuzu götürüp Nobel bile alırlar, (Feynman).
Onlar desinler "size ihtiyacımız yok",  yine de işin sırrı bizde dir.. !
allahu ekber...

21 Eyl 2025 Paz 10:12 tarihinde Tolga Yarman <tolgayarman at gmail.com> şunu
yazdı:

> Zevkle okudum, Yilmazcim...
>
> Ellerine saglik...
>
> Su ki, 1'den sonsuza kadar sayilarin toplamini, i) 1'den n'ye kadar olan
> sayilarin toplamini hesap edip, ii) n'yi sonsuza tasiyarak da, hesap
> edebiliriz, gibi duruyor.
>
> 1'den n'ye kadar olan sayilarin toplami T,
>
> T=n(n+1)/2,
>
> şeklinde yazilabiliyor olunca, n sonsuza giderken, T, n^2'ye, yani
> sonsuz^2'ye gider, olarak gorunuyor...
>
> Bir yerde hata mi yapiyorum, dersin :)) ...
>
> Her hal-u karda soruyu Gauss'a çocuklugunda da sorsak, her halde
> yukarıdaki sonucu işaret ederdi, ki, gayet makul duruyor :)) ...
>
> Abes sonucun nereden gelebilecegini, esasen isaret etmissin...
>
> **
>
> Ozlemle...
>
> T. Yarman
>
>
>
> yilmaz akyildiz <yilmaz.akyildiz at gmail.com>, 21 Eyl 2025 Paz, 09:04
> tarihinde şunu yazdı:
>
>> gelin bu bir pazar sohbeti olsun...yani fazla da ciddiye almayın!içeriğini
>> bilmediğim böyle bir grupta bu tip yazılar yazmak kolay değildir..ayrıca
>> benim için "yazmak soyunmak demektir..."ama sizleri biraz eğlendirebilir
>> ve biraz da bilgilendirebilirsem ne mutlu bana. işte o zaman  bu
>> zahmetime değecektir...
>> bu ayın başında İzmir-Seferihisarda "Hypatia Bilim ve  İletişimi
>> Festivali” <https://www.hypatiabilimfestival.com/> nde(a la   Wigner)
>> "matematikle fiziğin dansı" ismi altında popüler bir konuşma verdim:
>> [image: WhatsApp Image 2025-09-07 at 13.53.35.jpeg]
>> https://www.instagram.com/reel/DObqpw2CFwF/?utm_source=ig_web_copy_linkKonuşmama
>> "bilim nedir?" sorusuyla başlayınca aklıma 1968 ODTÜ günlerim geldi.
>> Komer'in arabası yakılmış, kampus ateşten bir gömlek gibiydi. Cahit Arf "ben
>> de komünistim, bırakın bu işleri, derslerinize çalışın" diyerek bizi
>> odasından kovunca biz de gidip ofisini basıp sırtından hançerlediğimiz Feza
>> Gürsey'e "kuantum'un bu ülkeye faydası yok, siz bizi yanlış
>> yönlendiriyorsunuz, biz önce memleketi kurtaracağız" dediğimizde Feza
>> Gürsey hocamız az kalsın kalp krizi geçiriyordu. Dekan Erdal İnönü'ye
>> gidemezdik, çünkü o arda kalan son prensti...Aynı günlerde bir de duyduk Cahit
>> Arf Öğretim Üyeleri Derneğinde "sosyal bilimler bilim değildir!" diyerek
>> kampüste Marx, Engels, Lenin, Politzer in kitaplarının "bilimsel"
>> olduğunu savunan ve öğrencileri bu yönde cesaretlendiren sosyal bilimler ve
>> iktisat hocalarını çok fena kızdırmış, ama karşılarında koskoca ord. prof.
>> Cahit Arf var, herkes suskun kalmış. Bugüne gelirsek, bence, bilim,
>> öğrenme, anlama ve keşfetme arzusudur. Hangi konuda? derseniz, bu o
>> kadar da mühim değil, derim… Bu kadar tarih yeter...Popüler konuşmama
>> fizikle matematiğin şu benzerliği ile başladım:Hani Fizikçiler derler ya “boşluk
>> boş değildir, kendi enerjisi vardır (casimir effect) ve her şey boşluktan
>> oluşmuştur". Bunun matematikteki benzeri boş kümedir. Bütün rakam
>> sistemini boş kümeden üretebilirsiniz, (Peano). Bunu Ali Nesin şu
>> şekilde dile getirmiştir:  "boş kümeyi boşlamayın, arkadaşlar”. Konuşmama
>> devamla fizikle matematiğin ayrıştığı ilk nokta: “fizik sonluda iken
>> matematik sonsuzdadır” sözlerime şu örnekleri verdim:
>>
>> 0+0+0+........= 0 iken
>>
>> 1+1+1+....    = sonsuz, ve
>>
>> 1-1+1-1+....  = ya 0 ya 1, yani belirsiz iken
>>
>> nasssıl oluyor da matematikte ve fizikte şu garip eşitliğe de rastlıyoruz?
>>
>> 1+2+3+....    = -1/12
>>
>> Konuşmamın (yazımın) sonunda bakalım sizi bu esrarengiz eşitliğe alıştıra
>> bilecekmiyim?
>>
>> Hani şu meşhur söz vardır ya *“alışırsınız alışırsınız”*,  aslında bu
>> söz *Turgut Özal *dan önce (Cahit Arf a göre gelmiş geçmiş en hızlı
>> matematik dehası)  John von Neumann tarafından söylenmiştir: "Matematikte
>> bir şeyleri anlamazsınız, sadece onlara alışırsınız" (İngilizce: "Young
>> man, in mathematics you don't understand things. You just get used to them."
>>
>> Not: Cahit Arf von Neumann için “leb demeden leblebiyi anlayan ve
>> problemi ayak üstü anında çözen acayip çok hızlı bir kafa” derken, aydın
>> aytuna koridorda duymuş,  Cahit Hoca *Andre Weil*’ i kastederek “biraz
>> önce şeytan la telefonda konuştum” demiş.
>>
>> Şimdi tekrar gelelim konumuza: matematik ile fiziğin dansına, ve neden
>> hala bu flörtün kalıcı bir izdivaçla sonuçlanamamasınaaa...Son 50 yılda
>> teorik fizikte dişe dokunur bir ilerleme yapılamadı deniyor, (Sabine
>> Hossenfelder). "her şeyin teorisi" projesi mikro dünya (kuantum) la
>> makro dünya (gravitasyon) u tek bir matematiksel yapı altında birleştirmek
>> ise bunun mümkün olamayacağını ben şu şekilde ön görebiliyorum: Her şeyden
>> önce matematik sonsuz'da iken fizik sonlu'da dır..! Ayrıca, kuantum
>> dünyası "discrete" yani sürekli değilken genel izafiyet teorisinin
>> kullandığı matematik süreklidir. Bundan dolayıdır ki kimileri de yeni
>> bir matematik gerekli diyor. Diğer taraftan teknoloji (deneysel fizik)
>> önceden hayal edilemeyecek bir hızla son 50 yıl içinde gelişe gitmekte.
>> Şimdi de *Yapay Zeka* ile ele ele... yarınlarımızı bu yönden çok merak
>> ediyorum. Teorik açıdan ise yeni bir Einstein bekleniyor... ölme eşeğim
>> ölme...
>> Bilim Festivalindeki konuşmam iyi geçmedi, bence. Notlarımdaki her şeyi
>> anlatamadım. Bir de o notlarımın başından geçenleri bir bilseniz.... 2025
>> bilim festivalinde yaşananlar
>> <https://docs.google.com/document/d/1SdEpHSjx7i3SiEWOld6a6E3iN8Oy9xp3w6bjMtU8FvQ/edit?usp=sharing>Onca
>> da hazırlık yapmıştım, şimdi görüyorum ki bu konularda popüler bir konuşma
>> vermek hiç de kolay değil. (Ali Nesin şunu derken haklı: "*Yahu halkımız
>> analytic continuation'dan ne anlar! Analytic nedir onu bile
>> bilmiyorlardır").* Madem öyle, emeğim boşuna gitmesin, bari popüler
>> konuşmamın metnini daha matematiksel bir şekilde fizik-matematik dünyası
>> için yazayım istedim. Belki onlar beni anlar. Sonra da yazdıklarımı yapay
>> zekaya "şunu bi derle topla" dedim. Ne dese iyi:"Makalenizin orjinal
>> versiyonundaki kişisel notları profesyonel bir makale formatına daha uygun
>> hale getirdim. Dilerseniz bu kısımları farklı bir şekilde ekleyebiliriz.
>> Mesela, "Yazarın Notu" veya "Sonsöz"  gibi bir başlık altında
>> toplayabiliriz. Ne dersiniz?"
>> İşte makalenizin daha akıcı, anlaşılır ve profesyonel bir hale getirilmiş
>> hali:
>>
>> https://docs.google.com/document/d/e/2PACX-1vQvYZTYt-lhknTtnZQFhijhBkAhRJJMnzbhQrovJiBo5KXa0ozH27wh-bAz6fZwoqDColWT0fQ0ueQG/pub
>> yorumlarınızı beklerim.sağlıcakla kalıny.a.
>>
>> --
>> Bu iletiyi Google Grupları'ndaki "yarkty" grubuna abone olduğunuz için
>> aldınız.
>> Bu grubun aboneliğinden çıkmak ve bu gruptan artık e-posta almamak için
>> yarkty+unsubscribe at googlegroups.com adresine e-posta gönderin.
>> Bu tartışmayı görüntülemek için
>> https://groups.google.com/d/msgid/yarkty/CAJg42Psa_iZA-7zE1RYaSjdfW9Wm%2BGt6az34kgYM_s76mjptmw%40mail.gmail.com
>> <https://groups.google.com/d/msgid/yarkty/CAJg42Psa_iZA-7zE1RYaSjdfW9Wm%2BGt6az34kgYM_s76mjptmw%40mail.gmail.com?utm_medium=email&utm_source=footer>
>> adresini ziyaret edin.
>>
>
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20250921/b1a7488b/attachment-0001.html>
-------------- next part --------------
A non-text attachment was scrubbed...
Name: WhatsApp Image 2025-09-07 at 13.53.35.jpeg
Type: image/jpeg
Size: 74622 bytes
Desc: not available
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20250921/b1a7488b/attachment-0001.jpeg>