[Turkmath:7265] gidenlerin ardından....

Sun Sep 28 09:12:45 UTC 2025

Herşeyden evvel Okay Çelebi'nin ailesine,  dostlarına, sevenlerine, tüm 
meslekdaşlarına, başsağlığı dilerim. Huzur içinde yatsın. uğurlamaya 
katılamayacağım için üzgünüm.

Bir de eklemek isterim ki, aşağıda Uluğ Çapar'ın ve bu ortamda pek çok 
kere birçok bilim adamının tekrarladığı Mübeccel Kıray - Cahit Arf 
anekdotundan hiç hoşlanmıyorum. Genç bilim kadınlarının da rahatsız 
olduğuna eminim. Mesele neyin bilim neyin ilim neyin hiçbiri olduğunun 
tartışması değil. Mübeccel Kıray gibi bir sosyoloğa bu şekilde 
konuşulmuş ise sadece ayıp edilmiş. Geçenlerde de bol okunan bir 
internet gazetesinde kürtler hakkında Atatürk'e atfedilmiş rahatsız 
edici bir cümle okudum. Söylememiş olduğunu umdum.

Körlerin badem gözlü olması taraftarı değilim. Tarihçilerin mümkün 
olduğu kadar gerçeği anlamak için hatıraları arşivleri didik didik 
etmelerine saygım var. Ama ulu orta ortamlarda isteyenin isteyeni 
yazması ciddi sorun. Hele hele kendini savunma hakkını sonsuza dek 
kaybetmiş olanlar hakkında yazılınca. Derinliği ciddiyeti olmayan 
yazışmalarda, gidenler hakkında, etraflarına, zamanlarına, geleceğe 
yaptıkları katıkıların öne çıkarılması taraftarıyım.

Benim tanıdığım Cahit Arf son derece efendi, derin, düşünceli, kadınlar 
ve erkeklerden aynı matematik şevkini ve çalışkanlığını bekleyen, çok 
ama çok hoş özel bir insandı. Matematikle yaşamı bağlayan dolayısıyla 
insan ile ilgili araştırmaları küçümsemeyecek bir kişiydi.

Belki Einstein'ın kızına mektubunu hatırlamakta fayda vardır...

https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/adnan-binyazar/einstein-in-kizina-mektubu-2438345

herkese bu vesileyle verimli bir akademik yıl dilerim

On 21-09-2025 15:33, Ulug Capar wrote:

> Yılmaz Akyıldız hocanın çok ilginç, keyif verici yazısına o devirleri 
> yaşamış,
> Caht Arf'ın önce öğrencisi, son evrelerinde ise meslektaşı olmuş birisi 
> olarak
> bir iki küçük katkıda da ben bulunayım dedim.
> 
> -Evet Cahit Hoca sosyal bilimlerin bilim olduğuna inanmazdı. ODTÜ'de 
> bir öğle yemeğinde
> benim de bulunduğum bir sofrada, güncel siyasi olayların sosyolojik 
> yorumunu yapmaya
> çalışan zamanın tanınmış sosyoloğu Mübeccel Kıray' ı "Hocanım bırak bu 
> palavraları" diyerek
> fena halde bozmuştu.
> 
> -Yakında "pehlivanlık bilimleri de çıkacak" demişti gene bir yemekte.
> 
> -Bir vesile ile zamanın şartlarına göre "ben de komünistim" demiş 
> olabilir.
> Öğretimin durduğu Hasan Tan (kendini telefonda "Heyzın Ten speaking" 
> diye tanıtırmış yurt dışında !)
> döneminde yeniden derslerin başlaması için  yaptığımız  bölüm 
> toplantısında , bölüm odasının dışına Hasan Tan'ın
> ülkücü militanları ellerinde kovalar, tenekeler ile
> gürültü yaparak toplantıya engel olmaya çalışmışlar, üst katta Cahit 
> Bey'in anısına tutulan ofisin
> kapısına da tebeşir ile "Türkiye'nin en büyük komünisti burada 
> oturuyor" yazmışlardı..
> Sağcılar onu solcu, solcular ise sağcı olarak tanımlarlardı..
> Aslında hiç biri değildi.
> 
> Herşeyi sıfırdan başlayarak sayılar kuramının Peano aksiyomları gibi 
> yeniden kurmaya çalışırdı.
> Benzer şekilde  ekonomik bir teori de kurmaya çalışmıştı .Marx'ınkinden 
> farklı..
> 
> -Von Neumann bildiği 10 dilin büyük bir kısmını ana dili gibi konuşan, 
> müthiş süratli bir zekaya sahip bir deha.
> Cahit Bey onunla bir matematik konusunda tartışmaya girişmiş , 
> hatırasını şöyle anlatmıştı.
> "O kadar süratli düşünüyor ve konuşuyordu ki takip edemiyordum !".
> Düşünün Cahit Arf  takip edemiyor.
> 
> -Cahit Bey:i hiç duymamış eşe dosta "hani şu on liralık arkasındaki 
> adam" tanıtmaya çalışıyordum.
> Şimdi onu diyemiyoruz !. Artık 10 lirayı bahşiş olarak bile vermek  
> ayıp oluyor. Zaten de piyasada
> pek kalmadı.Paramız o kadar düştü ki..
> İnşallah yakında 500 T.L.lik banknotlar basarlar, arkasına gene Cahit 
> Bey'in resmini koyarlar.
> 
> Selam ve Saygılar,
> 
> Uluğ Çapar
> 
> On Sun, Sep 21, 2025 at 9:04 AM yilmaz akyildiz 
> <yilmaz.akyildiz at gmail.com> wrote:
> 
>> GELIN BU BIR PAZAR SOHBETI OLSUN...
>> 
>> YANI FAZLA DA CIDDIYE ALMAYIN!
>> 
>> IÇERIĞINI BILMEDIĞIM BÖYLE BIR GRUPTA BU TIP YAZILAR YAZMAK KOLAY 
>> DEĞILDIR..
>> 
>> AYRICA BENIM IÇIN "YAZMAK SOYUNMAK DEMEKTIR..."
>> 
>> AMA SIZLERI BIRAZ EĞLENDIREBILIR VE BIRAZ DA BILGILENDIREBILIRSEM NE 
>> MUTLU BANA.
>> 
>> IŞTE O ZAMAN  BU ZAHMETIME DEĞECEKTIR...
>> 
>> BU AYIN BAŞINDA İZMIR-SEFERIHISARDA "HYPATIA BILIM VE  İLETIŞIMI 
>> FESTIVALI" [1] NDE
>> 
>> (A LA   WIGNER) "MATEMATIKLE FIZIĞIN DANSI" ISMI ALTINDA POPÜLER BIR 
>> KONUŞMA VERDIM:
>> 
>> HTTPS://WWW.INSTAGRAM.COM/REEL/DOBQPW2CFWF/?UTM_SOURCE=IG_WEB_COPY_LINK 
>> [2]
>> 
>> KONUŞMAMA "BILIM NEDIR?" SORUSUYLA BAŞLAYINCA AKLIMA 1968 ODTÜ 
>> GÜNLERIM GELDI. KOMER'IN ARABASI YAKILMIŞ, KAMPUS ATEŞTEN BIR GÖMLEK 
>> GIBIYDI. CAHIT ARF "BEN DE KOMÜNISTIM, BIRAKIN BU IŞLERI, DERSLERINIZE 
>> ÇALIŞIN" DIYEREK BIZI ODASINDAN KOVUNCA BIZ DE GIDIP OFISINI BASIP 
>> SIRTINDAN HANÇERLEDIĞIMIZ FEZA GÜRSEY'E "KUANTUM'UN BU ÜLKEYE FAYDASI 
>> YOK, SIZ BIZI YANLIŞ YÖNLENDIRIYORSUNUZ, BIZ ÖNCE MEMLEKETI 
>> KURTARACAĞIZ" DEDIĞIMIZDE FEZA GÜRSEY HOCAMIZ AZ KALSIN KALP KRIZI 
>> GEÇIRIYORDU. DEKAN ERDAL İNÖNÜ'YE GIDEMEZDIK, ÇÜNKÜ O ARDA KALAN SON 
>> PRENSTI...
>> 
>> AYNI GÜNLERDE BIR DE DUYDUK CAHIT ARF ÖĞRETIM ÜYELERI DERNEĞINDE 
>> "SOSYAL BILIMLER BILIM DEĞILDIR!" DIYEREK KAMPÜSTE MARX, ENGELS, 
>> LENIN, POLITZER IN KITAPLARININ "BILIMSEL" OLDUĞUNU SAVUNAN VE 
>> ÖĞRENCILERI BU YÖNDE CESARETLENDIREN SOSYAL BILIMLER VE IKTISAT 
>> HOCALARINI ÇOK FENA KIZDIRMIŞ, AMA KARŞILARINDA KOSKOCA ORD. PROF. 
>> CAHIT ARF VAR, HERKES SUSKUN KALMIŞ. BUGÜNE GELIRSEK, BENCE, BILIM, 
>> ÖĞRENME, ANLAMA VE KEŞFETME ARZUSUDUR. HANGI KONUDA? DERSENIZ, BU O 
>> KADAR DA MÜHIM DEĞIL, DERIM... BU KADAR TARIH YETER...
>> 
>> POPÜLER KONUŞMAMA FIZIKLE MATEMATIĞIN ŞU BENZERLIĞI ILE BAŞLADIM:
>> 
>> HANI FIZIKÇILER DERLER YA "BOŞLUK BOŞ DEĞILDIR, KENDI ENERJISI VARDIR 
>> (CASIMIR EFFECT) VE HER ŞEY BOŞLUKTAN OLUŞMUŞTUR". BUNUN MATEMATIKTEKI 
>> BENZERI BOŞ KÜMEDIR. BÜTÜN RAKAM SISTEMINI BOŞ KÜMEDEN 
>> ÜRETEBILIRSINIZ, (PEANO). BUNU ALI NESIN ŞU ŞEKILDE DILE GETIRMIŞTIR:  
>> "BOŞ KÜMEYI BOŞLAMAYIN, ARKADAŞLAR".
>> 
>> KONUŞMAMA DEVAMLA FIZIKLE MATEMATIĞIN AYRIŞTIĞI ILK NOKTA: "FIZIK 
>> SONLUDA IKEN MATEMATIK SONSUZDADIR" SÖZLERIME ŞU ÖRNEKLERI VERDIM:
>> 
>> 0+0+0+........= 0 iken
>> 
>> 1+1+1+....    = sonsuz, ve
>> 
>> 1-1+1-1+....  = ya 0 ya 1, yani belirsiz iken
>> 
>> nasssıl oluyor da matematikte ve fizikte şu garip eşitliğe de 
>> rastlıyoruz?
>> 
>> 1+2+3+....    = -1/12
>> 
>> Konuşmamın (yazımın) sonunda bakalım sizi bu esrarengiz eşitliğe 
>> alıştıra bilecekmiyim?
>> 
>> Hani şu meşhur söz vardır ya "alışırsınız alışırsınız",  aslında bu 
>> söz Turgut Özal dan önce (Cahit Arf a göre gelmiş geçmiş en hızlı 
>> matematik dehası)  John von Neumann tarafından söylenmiştir: 
>> "Matematikte bir şeyleri anlamazsınız, sadece onlara alışırsınız" 
>> (İngilizce: "Young man, in mathematics you don't understand things. 
>> You just get used to them."
>> 
>> Not: Cahit Arf von Neumann için "leb demeden leblebiyi anlayan ve 
>> problemi ayak üstü anında çözen acayip çok hızlı bir kafa" derken, 
>> aydın aytuna koridorda duymuş,  Cahit Hoca Andre Weil' i kastederek 
>> "biraz önce şeytan la telefonda konuştum" demiş.
>> 
>> ŞIMDI TEKRAR GELELIM KONUMUZA: MATEMATIK ILE FIZIĞIN DANSINA,
>> 
>> VE NEDEN HALA BU FLÖRTÜN KALICI BIR IZDIVAÇLA SONUÇLANAMAMASINAAA...
>> 
>> SON 50 YILDA TEORIK FIZIKTE DIŞE DOKUNUR BIR ILERLEME YAPILAMADI 
>> DENIYOR, (SABINE HOSSENFELDER). "HER ŞEYIN TEORISI" PROJESI MIKRO 
>> DÜNYA (KUANTUM) LA MAKRO DÜNYA (GRAVITASYON) U TEK BIR MATEMATIKSEL 
>> YAPI ALTINDA BIRLEŞTIRMEK ISE BUNUN MÜMKÜN OLAMAYACAĞINI BEN ŞU 
>> ŞEKILDE ÖN GÖREBILIYORUM: HER ŞEYDEN ÖNCE MATEMATIK SONSUZ'DA IKEN 
>> FIZIK SONLU'DA DIR..! AYRICA, KUANTUM DÜNYASI "DISCRETE" YANI SÜREKLI 
>> DEĞILKEN GENEL IZAFIYET TEORISININ KULLANDIĞI MATEMATIK SÜREKLIDIR. 
>> BUNDAN DOLAYIDIR KI KIMILERI DE YENI BIR MATEMATIK GEREKLI DIYOR. 
>> DIĞER TARAFTAN TEKNOLOJI (DENEYSEL FIZIK) ÖNCEDEN HAYAL EDILEMEYECEK 
>> BIR HIZLA SON 50 YIL IÇINDE GELIŞE GITMEKTE. ŞIMDI DE _YAPAY ZEKA_ ILE 
>> ELE ELE... YARINLARIMIZI BU YÖNDEN ÇOK MERAK EDIYORUM. TEORIK AÇIDAN 
>> ISE YENI BIR EINSTEIN BEKLENIYOR... ÖLME EŞEĞIM ÖLME...
>> 
>> BILIM FESTIVALINDEKI KONUŞMAM IYI GEÇMEDI, BENCE. NOTLARIMDAKI HER 
>> ŞEYI ANLATAMADIM. BIR DE O NOTLARIMIN BAŞINDAN GEÇENLERI BIR 
>> BILSENIZ.... 2025 BILIM FESTIVALINDE YAŞANANLAR [3]
>> 
>> ONCA DA HAZIRLIK YAPMIŞTIM, ŞIMDI GÖRÜYORUM KI BU KONULARDA POPÜLER 
>> BIR KONUŞMA VERMEK HIÇ DE KOLAY DEĞIL. (ALI NESIN ŞUNU DERKEN HAKLI: 
>> "_YAHU HALKIMIZ ANALYTIC CONTINUATION'DAN NE ANLAR! ANALYTIC NEDIR ONU 
>> BILE BILMIYORLARDIR")._ MADEM ÖYLE, EMEĞIM BOŞUNA GITMESIN, BARI 
>> POPÜLER KONUŞMAMIN METNINI DAHA MATEMATIKSEL BIR ŞEKILDE 
>> FIZIK-MATEMATIK DÜNYASI IÇIN YAZAYIM ISTEDIM. BELKI ONLAR BENI ANLAR. 
>> SONRA DA YAZDIKLARIMI YAPAY ZEKAYA "ŞUNU BI DERLE TOPLA" DEDIM. NE 
>> DESE IYI:
>> 
>> "MAKALENIZIN ORJINAL VERSIYONUNDAKI KIŞISEL NOTLARI PROFESYONEL BIR 
>> MAKALE FORMATINA DAHA UYGUN HALE GETIRDIM. DILERSENIZ BU KISIMLARI 
>> FARKLI BIR ŞEKILDE EKLEYEBILIRIZ. MESELA, "YAZARIN NOTU" VEYA "SONSÖZ" 
>>  GIBI BIR BAŞLIK ALTINDA TOPLAYABILIRIZ. NE DERSINIZ?"
>> 
>> İŞTE MAKALENIZIN DAHA AKICI, ANLAŞILIR VE PROFESYONEL BIR HALE 
>> GETIRILMIŞ HALI:
>> 
>> HTTPS://DOCS.GOOGLE.COM/DOCUMENT/D/E/2PACX-1VQVYZTYT-LHKNTTNZQFHIJHBKAHRJJMNZBHQROVJIBO5KXA0OZH27WH-BAZ6FZWOQDCOLWT0FQ0UEQG/PUB 
>> [4]
>> 
>> YORUMLARINIZI BEKLERIM.
>> 
>> SAĞLICAKLA KALIN
>> 
>> y.a.
>> 
>> --
>> Bu iletiyi Google Grupları'ndaki "itu68ins" grubuna abone olduğunuz 
>> için aldınız.
>> Bu grubun aboneliğinden çıkmak ve bu gruptan artık e-posta almamak 
>> için itu68ins+unsubscribe at googlegroups.com adresine e-posta gönderin.
>> Bu tartışmayı görüntülemek için 
>> https://groups.google.com/d/msgid/itu68ins/CAJg42Psa_iZA-7zE1RYaSjdfW9Wm%2BGt6az34kgYM_s76mjptmw%40mail.gmail.com 
>> [5] adresini ziyaret edin.
> 
> _______________________________________________
> Turkmath mailing list
> Turkmath at listweb.bilkent.edu.tr
> http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/turkmath

Links:
------
[1] https://www.hypatiabilimfestival.com/
[2] 
https://www.instagram.com/reel/DObqpw2CFwF/?utm_source=ig_web_copy_link
[3] 
https://docs.google.com/document/d/1SdEpHSjx7i3SiEWOld6a6E3iN8Oy9xp3w6bjMtU8FvQ/edit?usp=sharing
[4] 
https://docs.google.com/document/d/e/2PACX-1vQvYZTYt-lhknTtnZQFhijhBkAhRJJMnzbhQrovJiBo5KXa0ozH27wh-bAz6fZwoqDColWT0fQ0ueQG/pub
[5] 
https://groups.google.com/d/msgid/itu68ins/CAJg42Psa_iZA-7zE1RYaSjdfW9Wm%2BGt6az34kgYM_s76mjptmw%40mail.gmail.com?utm_medium=email&utm_source=footer
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20250928/29a01b10/attachment-0001.html>
-------------- next part --------------
A non-text attachment was scrubbed...
Name: WhatsApp Image 2025-09-07 at 13.53.35.jpeg
Type: image/jpeg
Size: 74622 bytes
Desc: not available
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20250928/29a01b10/attachment-0001.jpeg>