<div dir="ltr"><div class="gmail_default" style="font-size:large">Ne mutlu ki  size . ..bu anılarınızı  canlı tutuyor . . .yaşıyor gibi anlatıyorsunuz  . . . Önemli olanı da bizlerle paylaşıyorsunuz </div><div class="gmail_default" style="font-size:large"><br></div><div class="gmail_default" style="font-size:large">Ne mutlu ki bize . . .biz de  bu güzel anıları dinler ken adeta yaşıyoruz . . .</div><div class="gmail_default" style="font-size:large"><br></div><div class="gmail_default" style="font-size:large">Çok teÅŸekkürler sayın UluÄŸ  Çapar bey . . .</div><div class="gmail_default" style="font-size:large"><br></div><div class="gmail_default" style="font-size:large">Anılar  ve  sohbet payalaşıldık ça çoÄŸalır  datlanır  sözü  ne kadar doÄŸru bir sözmüş . . .</div><div class="gmail_default" style="font-size:large"><br></div><div class="gmail_default" style="font-size:large">  </div></div><div class="gmail_extra"><br><div class="gmail_quote">15 Åubat 2017 08:37 tarihinde UluÄŸ Çapar <span dir="ltr"><<a href="mailto:Ulug.Capar@listweb.bilkent.edu.tr" target="_blank">Ulug.Capar@listweb.bilkent.edu.tr</a>></span> yazdı:<br><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0 0 0 .8ex;border-left:1px #ccc solid;padding-left:1ex"><div dir="ltr"><div>Sevgili Yılmaz,</div><div><br></div><div>Ä°yi görüşlerine çok teÅŸekkürler.. Yazıyı gönderdikten sonra unuttuÄŸum iki ÅŸeye</div><div>hayıflandım biraz." Herkes ÅŸimdi ne yapıyor ?" sorusunu cevaplandırırken</div><div>en baÅŸta Halim hocadan bahsetmem lazımdı. Belki de bir çok kiÅŸi biliyor diye</div><div>mi düşündüm ?</div><div><br></div><div>Halim DoÄŸrusöz ÅŸu sıralarda 94 yaşında (1922 doÄŸumludur) emeritus professor</div><div>olarak O.D.T.Ãœ. Endüstri mühendisliÄŸinde çalışmaÄŸa devam ediyor. AraÅŸtırma</div><div>görevlilerine danışmanlik yapıyor, arada seminer hatta ders veriyor.</div><div>Allah daha da uzun ömür versin. SaÄŸlam Rumeli toprağı ! Annesi ileri yaÅŸlarına</div><div>kadar onunla birlikte Erciyes dağına gider, Halim Bey kayak yaparken o da kızakla kayardı !</div><div><br></div><div>Bu bir, ikincisi sevgili Mustafa Akgül'ü de OR'ın genç jenerasyonu içinde mutlak saymam gerekirdi.</div><div>Kanada'ya doktoraya gitmeden once  ODTÃœ Yöneylem'in en parlak lisansüstü öğrencisi idi.</div><div>Doktorası da sanırım mathematical programming üzerine idi, bir yerde OR ile ilintili sayılır.</div><div>Daha sonraki yıllarında tamamen computer science'e yöneldi.</div><div><br></div><div>Her iki konu için de özür dilerim.</div><div><br></div><div>Evet ben ve Barış Ä°TÃœ Ä°nÅŸaat Bölümünden, Çelik Parkan ise makineden mezunduk.</div><div>Ben Ä°TÃœ nün 5 ci son yılında yeni açılan teorik (mühendisliÄŸe gore teorik) Uygulamalı Mekanik</div><div>opsiyonunu seçmiÅŸtim. Herkes betonarme, su yapıları, yol gibi opsiyonları seçerken biz lise özlemi</div><div>çeken 7 deli,</div><div>arkadaÅŸların "bu yaÅŸtan sonra kıvrık "d" ler ile uÄŸraşılır mı ?!" ikazlarına kulak asmadan bu opsiyona</div><div>gitmiÅŸtik. Bu opsiyonda 3 cü yıl matematiÄŸi de vardı. Dersin normal hocası Tevfik Okyay KabakçıoÄŸlu</div><div>iken o yıl Almanya'da olduÄŸundan derse ziyaretçi hoca olarak yakın arkadaşı Cahit Arf</div><div>gelmiÅŸti ve benim matematik maceram öylece baÅŸladı sayılır.</div><div>Cahit Bey bu derste hangi konuları kapsamamızı iistediÄŸimizi biz öğrencilerden sormuÅŸ (allah allah  böyle</div><div>Ãœniversite hocası olur mu ?!! Biz kürsülerden içeri adımımızı atamaz, asistanlarla bile  randevu alarak </div><div>konuÅŸurken!)</div><div>sonra da 3 konuda karar kılmıştı : Analitik fonksiyonlar, Calculus of Variation ve Tensor Analysis.</div><div>Derste biz 7 öğrenci dışında Ä°.Ãœ. ve baÅŸka yerlerden gelen 20-25 kadar da asistan, doçent vardı.</div><div><br></div><div>Bu detaylar için kusura bakmayın. Bu yaÅŸta insanın biraz çenesi düşüyor.</div><div><br></div><div>Bütün liste üyelerine selam ve saygılar,</div><div><br></div><div>UluÄŸ Çapar</div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div></div><div class="gmail_extra"><br><div class="gmail_quote"><span class="">14 Åubat 2017 23:33 tarihinde yilmaz akyildiz <span dir="ltr"><<a href="mailto:yilmaz.akyildiz@gmail.com" target="_blank">yilmaz.akyildiz@gmail.com</a>></span> yazdı:<br></span><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0 0 0 .8ex;border-left:1px #ccc solid;padding-left:1ex"><div dir="ltr"><div class="gmail_default" style="font-family:"comic sans ms",sans-serif;font-size:small">böyle bir yazıya neden olduÄŸum için kendimi mutlu hissederken UluÄŸ aÄŸbimize yeni yazmakta olduÄŸu kitabında kolaylık, hatıralarını yazmakta devam ve huzurlu sıhhatli uzun bir ömür diliyorum. </div><div><div class="h5"><div class="gmail_default" style="font-family:"comic sans ms",sans-serif;font-size:small">iyi ki varsınız..</div><div class="gmail_default" style="font-family:"comic sans ms",sans-serif;font-size:small">y.a.</div><div class="gmail_default" style="font-family:"comic sans ms",sans-serif;font-size:small">NOT:</div><div class="gmail_default" style="font-family:"comic sans ms",sans-serif;font-size:small">1. Barış Kendirli dostumdan özür dileyemiyorum çünkü ben bu hikayeyi bilmiyordum. </div><div class="gmail_default" style="font-family:"comic sans ms",sans-serif;font-size:small">2. Hüseyin EÄŸinç de (yarı) ben, Barış Kendirli ve UluÄŸ aÄŸbi gibi itü inÅŸaatlı dır, (1964-69), 2.5 sene TaÅŸkışla da sınıf arkadaşım son 6 yıldır da ege de yakındaşımdır. 50 sene sonra bile anamın hamsili pilavını unutamamış birisidir... bu sitemize nasıl sızdı bilmiyorum. ben neden olmuÅŸ olamam. bu arada bu sabah kendisine ÅŸener ÅŸen - teselli mükafatı olarak ÅŸu kısa videoyu göndermiÅŸtim. (Cemal Koç Züğürt AÄŸa için gelmiÅŸ-geçmiÅŸin en büyük filmi demiÅŸtir, ben de aynısını diyorum)<br></div><div class="gmail_default" style="font-family:"comic sans ms",sans-serif"><a href="https://www.youtube.com/watch?v=zzkHYyJqh7w" target="_blank">https://www.youtube.com/watch?<wbr>v=zzkHYyJqh7w</a></div><div class="gmail_extra"><br><div class="gmail_quote"><div><div class="m_-817410043070959002h5">2017-02-14 22:42 GMT+02:00 UluÄŸ Çapar <span dir="ltr"><<a href="mailto:Ulug.Capar@listweb.bilkent.edu.tr" target="_blank">Ulug.Capar@listweb.bilkent.ed<wbr>u.tr</a>></span>:<br></div></div><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0px 0px 0px 0.8ex;padding-left:1ex;border-left-color:rgb(204,204,204);border-left-width:1px;border-left-style:solid"><div><div class="m_-817410043070959002h5"><div dir="ltr"><div>Sevgili Yılmaz,</div><div><br></div><div>Ödüllü soruna ÅŸu ana kadar sadece tek bir esprili yanıt sayın Hüseyin EÄŸinç'ten geldi. </div><div>BaÅŸka yanıt geleceÄŸe de benzemiyor. </div><div><br></div><div>Ben bu terimin türetiliÅŸ sürecine  şahit olmuÅŸ, hatta süreç içinde bulunmuÅŸ</div><div>biri olarak deÄŸerli liste üyelerine bu konuda bilgi vermekle yükümlü hissettim</div><div>kendimi. Benim tabii ödülü istemem çok garip olur, Hüseyin EÄŸinç'e ise </div><div>"Åener Åen-Kemal Sunal" espri ödülü verilebilir !</div><div><br></div><div>Bu terimi geliÅŸtiren kiÅŸi ÅŸu anda turkmath listesinin üyesidir, arada yazılar da yazar. fakat "bu terimi ben ürettim" demek tevazuu ile baÄŸdaÅŸmaz. Onun için bu sessizliÄŸini doÄŸal karşılamak lazım.</div><div><br></div><div>Bu terimi üreten kiÅŸi sayın Prof.Dr. Barış Kendirli'dir !Yani 'Operations Research'</div><div>= (OR) dalının Türkçe isim babası, Yöneylem kelimesinin mucidi Barış Kendirli'dir.</div><div>Hikaye kabaca şöyle :</div><div><br></div><div>Bundan yaklaşık yarım asır kadar once ! (daha doÄŸrusu 51,5 yıl once) Turkiye'nin </div><div>OR konusundaki ilk PhD si Halim DoÄŸrusöz TÃœBÄ°TAK bünyesi içinde ilk OR</div><div>ünitesini kurdu. VerdiÄŸi ilana baÅŸvuran 100 civarında adaydan 5 kiÅŸiyi</div><div>kurucu kadroya dahil etti. Bu 5 genç bendeniz, Emin Gezen, Barış Kendirli,</div><div>Muhittin Oral ve Çelik Parkan'dan oluÅŸuyordu, (her yaÅŸlı insan vakti ile gençtir !)</div><div>Ben, BariÅŸ ve Çelik Ä°TÃœ çıkışlı mühendislerdik. Emin Fransa'da</div><div>tekstil mühendisliÄŸi tahsili yapmıştı ve OR konusunda biraz birikimi vardı. Muhittin ise O.D.T.Ãœ. de yönetim bilimleri okumuÅŸtu. Bu unite devlet kurumlarından ve  endüstriden uygulamalı projeler almaÄŸa baÅŸladı. En önemli ikisi Keban barajı inÅŸaatı iÅŸ planlaması ve Sümerbank</div><div>reorganizasyonu idi. Keban barajındaki 3000 e yakın proje kaleminin optimal</div><div>bir zamanlama ve iÅŸ sırası  içinde yürütülmesi için CPM , PERT ve rassal</div><div>CPM gibi teknikleri uygulamaÄŸa çalışmıştık. Ha keza Sümerbank'ta da </div><div>benzer araÅŸtırmalar söz konusu idi.</div><div><br></div><div>Her ÅŸey iyi fakat OR'ın Türkçe karşılığı olarak kullanılan "Harekat AraÅŸtırması"</div><div>terimi biraz garipseniyordu. Gerçekte Genel Kurmay içinde böyle bir birim de vardı.</div><div>"Harekat" çoÄŸul eki dahil bütünü ile Arapça idi. Ordu ve savaşı çaÄŸrıştıryordu.</div><div>Kullanılan diÄŸer karşılıklar "operasyonel araÅŸtırma" ve "iÅŸlemler araÅŸtırması" idi.</div><div>Bunların ilki konuyu ordudan alıp hastaneye sokuyordu (!), ikincide ise</div><div>"iÅŸlem" lafı çok geneldi, hiç bir ÅŸey ifade etmiyordu. "Operations Research"in meta-mot tercümesi için de baÅŸka bir yol gözükmüyordu. Onun için dendi ki</div><div>dalın adını tercüme etmeÄŸe çalışmak yerine dalı yeniden tanımlayalım. </div><div>Bunun için bizlerden ve ilgili kiÅŸilerden öneriler istendi. Öneriler toplandı </div><div>ve karar için konu ile ilgili herkes (bizim ünite, Genel Kurmay'da harekat AraÅŸtırması ÅŸubesi baÅŸkanı Albay Mehmet KaravelioÄŸlu , Ä°TÃœ ve Ä°stanbul Ãœniversitesi 'nde konu ile biraz uzaktan da olsa ilgili Prof.lar Faruk Akün</div><div>ve Ä°lhami Karayalçın, ayrıca dil kousunda Türk Dil Kurumu'nda bir iki</div><div>uzman bir konferansa davet edildi. Dil konularına da meraklı arkadaşımız Barış Kendirli bu konferansa</div><div>iki öneri ile geldi : "Erek-izlem araÅŸtırması" ve "Yöneylem AraÅŸtırması".</div><div>Ayıplı kelimeleri de çaÄŸrıştıran ilk öneri beÄŸenilmedi, fakat ikincisini</div><div>yani "Yöneylem AraÅŸtırması" nı herkes tuttu. Türk Dil Kurumcuları da kelimeyi</div><div>çok fonetik ve telaffuzu kolay buldular. Böylece "Yöneylem AraÅŸtırması" adı</div><div>resmileÅŸmiÅŸ oldu. Dönemin aşırı sol dergisi YÖN ile baÄŸlantılı gözüktüğü</div><div>için dönemin siyasilerinden tepkiler geldi, fakat Halim DoÄŸrusöz onları </div><div>gayet güzel ikna etmesini bildi ve isim pekiÅŸti.</div><div><br></div><div>Halim Bey'in doktora hocası OR dalının kurucularından Russel Ackoff idi.</div><div>Halim Bey Yöneylem AraÅŸtırması kelimesinin macerasını kendisine naklettiÄŸinde Ackoff bunun Ä°ngilizce tercümesini sormuÅŸ. Halim Bey de </div><div>"Research on Directed Actions" diye Ä°ngilizce'ye çevirince Ackoff</div><div>"Oho, that is much better than English name" demiÅŸ ve eklemiÅŸ</div><div>"that means research on purposeful actions" (Kaynak : Halim DoÄŸrusöz</div><div>: Yöneylem AraÅŸtırması serüvenim ; YAD yayınları, 2009).</div><div><br></div><div>Peki sonra TÃœBÄ°TAK'ın Yöneylem AraÅŸtırması Ãœnitesine ne oldu ?</div><div>Ben, Barış Kendirli ve Emin Gezen matematik sevgilerimize maÄŸlup olarak</div><div>bir sure sonra birimden ayrıldık, matematik doktoraları yaptık. Bizlerden sonra</div><div>Merih Celasun, Ömer SaatçioÄŸlu, Ãœnver Çınar ve daha genç jenerasyondan</div><div>ÇaÄŸlar-Sibel Güven , Osman OÄŸuz, Gündüz Ulusoy Halim DoÄŸrusöz'ün meÅŸalesini daha uzaklara taşıdılar. Barış Kendirli yakın zamanlara kadar Fatih Ãœniversitesi Matematik Bölümü baÅŸkanı idi. Muhittin Oral endüstri mühendisliÄŸi doktorası yaptı, daha sonraları Sabancı Ãœniversitesi kurucu dekanlarından oldu. Emin Gezen Dünya SaÄŸlık TeÅŸkilatında görevde iken Afrika'da ciddi bir felç geçirdi.</div><div>Halen Cenevre'de WHO  gözetiminde tedavisi sürüyor. Çelik Parkan da</div><div>OR doktorası yaptı, Hong Kong dahil bir çok ülkede görev yaptı ama ÅŸu anda</div><div>izini kaybetmiÅŸ durumdayız. Bendeniz O.DT:Ãœ de 15, Yarmouk Ãœniversitesi</div><div>(Ãœrdün)'nde</div><div>5, Bilkent'te 3, DoÄŸu Akdeniz Ãœniversitesi (K.K.T.C.) 'nde 12 , Sabancı'da</div><div>7 yıl çalıştıktan sonra emekli oldum. 28 ci Ulusal  Matematik Sempozyumu</div><div>(Antalya) 'nda üç konuÅŸma ile özetini vermeÄŸe çaliÅŸtığım "GenelleÅŸtirilmiÅŸ Fonksiyonların 4 yüzü : doÄŸrusal, doÄŸrusal olmayan, rassal ve sonsuz boyutlu distribüsyonlar"</div><div>baÅŸlıklı kitabımı tamamlamaÄŸa çalışıyorum (yani Schwartz distribüsyonları (linear) ve ötesi). Bu konuda benimle yazışmak isteyen olursa mutlu olurum.</div><div><br></div><div>Yöneylem Ãœniversityesi TÃœBÄ°TAK'ın biraz yanlış kararı ile 1973 te Gebze'deki</div><div>Endüstriyel ve Uygulamalı AraÅŸtırmalar bölümüne taşındı ve çöküşe  geçti.</div><div>Daha sonra Muhittin Oral Ãœnitenin başına geçti ama çöküşe engel olamadı.</div><div>Ona karsın O.D.T.Ãœ de gene Halim Hoca'nın giriÅŸimleri ile Ä°statistik ve Yöneylem Bölümü ve SÄ°BAREN (Sistem Bilimleri AraÅŸtırma Enstitüsü) kuruldu.</div><div><br></div><div>George Dantzig'e gelince Yöneylem AraÅŸtırmasının en önemli matematiksel</div><div>silahlarından Linear Programming (LP) e bulduÄŸu Simplex algorithması</div><div>ile (1947) en önemli katkıyı yapan araÅŸtırmacı.</div><div><br></div><div>LP de genelde maximize veya minimize edilmesi (ya da optimize) istenen</div><div>n deÄŸiÅŸkenli bir objective fonksiyonu var. Fakat Constrained Maxima-Minima nın</div><div>daha genel bir hali olarak bu deÄŸiÅŸkenler eÅŸitsizlikler ile verilen (diyelim ki</div><div>m tane) kısıtı saÄŸlamak zorunda. Bu kısıtlar zaman sınırlamalarını, ya da </div><div>kıt para, enerji veya  endüstriyel girdileri temsil ediyor olabilir. Bu eÅŸitsizlikler</div><div>genelde n boyutlu uzayın konveks bir politopunu belirler. Choquet teorisi ile</div><div>de bağıntılı olarak objective fonksiyonunun optimal deÄŸerlere bu konveks</div><div>politopun "extreme" noktalarının birinde ulaÅŸtığı biliniyor. Ä°ÅŸte Dantzig'in</div><div>bulduÄŸu algoritma bu konveks politopun bir extreme  noktasından diÄŸer</div><div>extreme noktasına giderek fonksiyonun max veya min. unun nispeten az</div><div>adımda bulunma yöntemini veriyor. LP teorisi ve de simplex algoritması belki de bütün uygulamalı matematiÄŸin en estetik buluÅŸlarından biri..</div><div>Fakat gel gör ki bilgisayar bilimlerinin geliÅŸmesi ve de kompleks sistemlerde deÄŸiÅŸken sayısının çok fazla olması halinde LP nin simplex</div><div>ile çözümü çok bilgisayar zamanı alıyor (üssel karmaşıklık). O zaman 1960 lı</div><div>yıllardan sonra "inner point" algoritmaları geliÅŸtiriliyor.</div><div> Hadjiyan ve Karmarkar tarafından geliÅŸtirilen bu algoritmalar üssel</div><div>yerine polinomsal bilgisayar zamanı alıyor. Ä°nner point , ellipsoid algoritmaları-nda konveks polinomun extreme noktalarında gezinmek yerine bölge içinde</div><div>bir noktadan baÅŸlıyoruz ve sınıra doÄŸru ilerleyip optimal deÄŸeri tam olarak bulamasak ta ona polinomsal bilgisayar zamanı içinde istenen hata payı içinde yaklaÅŸabiliyoruz. Exact çözüm yerine istenen yaklaşıklıktaki bu çözüm uygulama açısından tamamen yeterli oluyor !</div><div><br></div><div>Sıkıcı olmaÄŸa baÅŸlayan uzun yazımı noktalamadan once sayın Alp Eden baÅŸta olmak üzere yakın zamanlar Türk Matematik tarihi ile ilgilenen meslektaÅŸlarıma</div><div>ilginç bir hususu arzedeyim.</div><div><br></div><div>Sayın hocam Cahit Arf sanırım hiç bir Ãœniversite ile baÄŸlantılı olmadığı bir periyotta Genel Kurmay'daki Harekat Ãœnitesi baÅŸkanlğına, ya da tam emin</div><div>deÄŸilim EskiÅŸehir'deki Hava Kuvvetleri ARGE'sine danışmanlık yapmış ve</div><div>bu arada LP problemi ile ilgilenmiÅŸ. Ona doÄŸrusal proglamlama probleminin ne olduÄŸunu anlatmışlar. O da bir çok problemde uyguladığı sıfırdan baÅŸlayarak kurgulamadaki üstün yaratacılığını kullanarak LP problemi için bir çözüm</div><div>bulmuÅŸ. Bu çözüm kayıp. Belki Gn Kur. BÅŸk. lığı veya Hava Kuvvetleri arÅŸivlerinde mevcuttur. Herhalde Simplexin bulunduÄŸu 1947 den sonradır</div><div>çalışması ama Ä°nner Point algortitmalrının geliÅŸtirilmesinden önce olabilir.</div><div><br></div><div>Cahit Hoca simplex ile ilgili bir makale veya kitap okumuÅŸ olamaz. Hatırlarım</div><div>ÅŸunu söylerdi : "Ben hiç bir kitabı baÅŸtan sona okumadım. Biraz baÅŸlarım,</div><div>sonra kendim devam ederim. Bir sure sonra bakarım kitapta nereye gelmiÅŸim </div><div>diye !"</div><div><br></div><div>Saygılarımla,</div><div><br></div><div>UluÄŸ Çapar</div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div> </div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div></div>
<br></div></div><span>______________________________<wbr>_________________<br>
Turkmath mailing list<br>
<a href="mailto:Turkmath@listweb.bilkent.edu.tr" target="_blank">Turkmath@listweb.bilkent.edu.t<wbr>r</a><br>
<a href="http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/turkmath" rel="noreferrer" target="_blank">http://yunus.listweb.bilkent.e<wbr>du.tr/cgi-bin/mailman/listinfo<wbr>/turkmath</a><br>
<br></span></blockquote></div><br></div></div></div></div>
</blockquote></div><br></div>
<br>______________________________<wbr>_________________<br>
Turkmath mailing list<br>
<a href="mailto:Turkmath@listweb.bilkent.edu.tr">Turkmath@listweb.bilkent.edu.<wbr>tr</a><br>
<a href="http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/turkmath" rel="noreferrer" target="_blank">http://yunus.listweb.bilkent.<wbr>edu.tr/cgi-bin/mailman/<wbr>listinfo/turkmath</a><br>
<br></blockquote></div><br></div>