<div dir="ltr">Herkese Merhaba,<div><br></div><div>Bu yazacaklarimin bu listedeki bircok dostumun tepkisini cekecegini biliyorum. O yuzden simdiden hepsinden ozur dileyerek basliyorum :)</div><div><br></div><div>Turkiye'de lisans veya lisansustu egitim alan genc matematikcilere, dunyada matematigin gidisatiyla ilgili gozlemlerimi, ve tavsiyelerimi paylasmak icin yaziyorum.</div><div><br></div><div>Dunyada teknolojinin cok ilerlemesinden dolayi, matematige olan ihtiyaca gittikce artti diyebiliriz. Biyoinformatikten tutun, malzeme bilimine, data science tan tutun finans a her alan kendi alaninda belirli ilerlemeler kaydettikten sonra, daha ileri gidebilmek icin matematige ihtiyac duyuyor. Bu matematik acisindan cok guzel haber. Ama ote yandan, bu ihtiyac duyulan matematik maalesef universitelerde yapilan matematikten cok farkli. Universitelerdeki bagimsiz arastirmacilarin, profesorlerin yaptigi matematik maalesef, bu endustrinin ve diger bilimalanlarinin cokca ihtiyac duydugu matematiksel dusunceden ayri. Bu arastirmacilar kendi fanuslari icinde yasamlarina devam ediyorlar. Ben de calistigim alan itibariyle bu kisilerden biri oldugumu kabul etmeliyim :(</div><div><br></div><div>Ote yandan, saglam matematik altyapisi kazanmis, matematiksel dusunceye sahip, matematik terbiyesinden gecmis gencler, ogrendiklerini, altyapilarini bu cok onemli uygulamali alanlarda uygulayarak bu ihtiyaca cok iyi cevap vermekteler. Kisaca, matematik dunyanin, teknolojinin, diger bilimalanlarinin gelismesiyle, an itibariyle dunyada hic olmadigi kadar cok populer. </div><div><br></div><div>Durum buyken, dunyada soyut matematik de cok ciddi bir istihdam problemi olusmus durumda. Avrupa'nin bircok ulkesinde maalesef soyut matematikte kalici is bulmak imkansiz hale geldi. Bunun en buyuk sebebi, alttan gelen yeni doktoralarla arz ayni hizla devam ederken, universitelerin hepsinin kadrosu doldugu icin ve yeni pozisyonlar acilmadigi icin cok ciddi bir darbogaz yasaniyor. Bircok Avrupa ulkesinde bu gecici postdoktora pozisyonlariyla cozulmeye calisiliyor ama nafile. </div><div><br></div><div>ABD'de de son 5-10 yilda benzer durum yasanmakta. Eskiden sadece bir 3-yillik postdoktoradan sonra tenure-track is bulunabilirken, simdi 2 veya daha fazla 3'er yillik postdoktora yapiyor soyut matematikciler kalici is bulabilmek icin. Hem de bu bulunan islerin cogu arastirma agirlikli pozisyonlar degil. Son yillarda ABD'de bircok ustduzey universitede postdoktora yapan matematikciler, matematigi birakip endustriye gecmek zorunda kaldi bu sebeplerden dolayi.</div><div><br></div><div>Yazinin gidisati size soyut matematigi birakin tarzi bir tavsiyeye gidebilir, ama tam olarak bunu soylemiyorum. Su anda Avrupa ve ABD'de ozellikle iyi matematik altyapisi olanlar icin cok iyi is alanlari var. Bunlar da aslinda kendi alanlarinda bir bakima ileri arastirma yapiyorlar denebilir. Bu yuzden ozellikle matematikle ilgilenen genclere onerim ileride hayal kirikligi yasamak istemiyorlarsa, beklentilerini dogru kurmalari yonunde. </div><div><br></div><div>Kendi donanimlariniza, "dogru eklentileri" yaptiginizda, bu altyapiniz bircok is alaninda talep edilen hale getirebilir sizleri. Nedir bu eklentiler? Ozellikle lisans seviyesinde ve yuksek lisans seviyesinde iyi derecede istatistik ogrenmeniz sizleri cok iyi bir konuma getirecektir. Doktora yapiyorsaniz, isterseniz fonksiyonel analiz calisin, ister cebirsel geometri, veya topoloji, iyi bir matematik altyapisiyla bircok farkli alanda yeni bakis acilari getirip, ozgun katkida bulunabilirsiniz.</div><div><br></div><div>Bu kadar girizgahtan sonra somut onerilerime geleyim: </div><div><br></div><div>1. Ingilizce egitim yapan bir universitede lisans matematik ogrencisiyseniz, matematik veya uygulamali matematikte doktoraya Avrupa veya Amerika'ya gitmenizi oneririm. Matematik bolumlerinin doktora ogrencisi ihtiyaci, teaching assistant ihtiyacindan dolayi her zaman devam edecek. Bu yuzden bu alanlarda burslu doktora kabulu her zaman mumkun. Ayrica, yurtdisinda doktora yapmak sizi dunyayla daha erken tanistiracaktir. </div><div>2. Turkce egitim yapan universitelerdeyseniz, oncelikle yuksek lisansa Turkiye'de Ingilizce egitim yapan universitelere gidip, dil ogrenmenizi, matematik altyapinizi guclendirmenizi ve sonrasinda yine yurtdisinda doktora yapmanizi oneririm.</div><div>3. Doktora konusu secerken oncelikle seviyorsaniz Istatistik, Data Science, veya baska uygulamali alanlari secmenizi oneririm. Data Science son 5-6 yildir bircok matematik bolumune eklemlenmis durumda. Eger soyut matematikte doktora yapmak istiyorsaniz, doktora sirada bir yandan iyi seviyede istatistik dersleri alip, aklinizin bir kosesinde durmasini siddetle tavsiye ederim. </div><div>4. Yapabiliyorsaniz, bir yandan en az bir tane bilgisayar kodlama dilinde kendinizi gelistirin. Bu ileride kodlama yapmaniz icin degil, ogrendiklerinizi, sizden talep edilen matematik sorularini daha iyi anlayip, cevap verebilmeniz icin onemli.</div><div>5. Soyut matematigin hangi alaninda calisirsaniz calisin, aldiginiz matematik temeli, endustride ve diger bilimalanlarinda ciddi saygi gormekte. Yukarida bahsettigim eklentilerle ogrendiginiz matematigi hayatin icindeki, farkli alanlardaki onemli sorulara yeni yaklasimlar getirebilirsiniz. Bu da en az universitelerde matematik yapmak kadar zevkli, ote yandan cok daha iyi karsilik goreceginiz bir is olarak karsiniza cikacaktir.</div><div><br></div><div>Tum dunyada su anda matematige, ozellikle uygulamali matematige cok ciddi bir talep var. Yalniz bu talep universitelerde yapilan arastirmalara degil, hayatin icinden gelen, teknolojinin ve ilerlemenin getirdigi matematik sorularina yonelik. Matematikci olmak sadece universitelerde pozisyon tutmak degil, matematikle, matematik sorulariyla zevkle ugrasmaktir. Su anda universitelerde yer olmasa da, dunyanin onemli sirketlerinde, ileri seviyede guzel sorularla ugrasarak da pek ala ileri seviye matematikci olabilirsiniz. Ikinci alternatifin iyi yani, hem entellektuel tatmin, hem de yaptiginiz icin karsiligini cok daha iyi aliyor almak olacaktir.</div><div><br></div><div>Herkese sevgiler, selamlar,</div><div>Baris</div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div> </div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div><div><br></div></div>