<html><body><div style="font-family: arial, helvetica, sans-serif; font-size: 12pt; color: #000000"><div><br></div><div>Burak hocamın açıklamaları  '' 'gerçeklikten' kopuşların yeni semboller oyunu yaratacağını'' söylemese de bana bunu çağrıştırdı.</div><div><br data-mce-bogus="1"></div><div>Muhammed hocam, benim kitap dünyada gelmiş geçmiş en az sayfalı bir kitap, iki sayfadan oluşuyor; ön ve arka kapaklar: Daha doğrusu kitaptaki yanlışları çıkarırsak geriye </div><div>sadece bu iki sayfa kalıyor. Eklemeyi önerdiğin şeyi kitabın neresine ekleyeyim?</div><div>. </div><div>Kitabın ön kapağını bu fırsatla hatırlatayım, işci Memed her zaman her zaman demiri sert bir şekilde işlemez, $x eleman y$'i de işler:</div><div><br data-mce-bogus="1"></div><div>                                                                                                                   <!--StartFragment--><img src="https://www.pelikankitabevi.com.tr/u/pelikankitabevi/img/c/u/n/unnamed-52-1666023623.jpg" data-mce-src="https://www.pelikankitabevi.com.tr/u/pelikankitabevi/img/c/u/n/unnamed-52-1666023623.jpg"><!--EndFragment--> </div><div><br data-mce-bogus="1"></div><div>   ZE</div><hr id="zwchr" data-marker="__DIVIDER__"><div data-marker="__HEADERS__"><b>From: </b>"muhammed uludag" <muhammed.uludag@listweb.bilkent.edu.tr><br><b>To: </b>"Burak Kaya" <burakk@metu.edu.tr><br><b>Cc: </b>"tmd" <tmd-uye@listweb.bilkent.edu.tr><br><b>Sent: </b>Monday, November 20, 2023 2:34:08 PM<br><b>Subject: </b>[TMD-UYE: 3831] Re:        Önerme Tanımı- ''p ise q'' nun değeri<br></div><div><br></div><div data-marker="__QUOTED_TEXT__"><div dir="auto">Burak hocam; F=>F önermesinin doğruluğu hakkında dilimizde akrabalık ilişkilerini sorgulayan bir vecizemiz vardır. Onu talebelere söylerseniz tıp diye anlarlar. Zafer hocam kitabına eklesin! </div><div><br><div class="gmail_quote"><div dir="ltr" class="gmail_attr">On Mon, Nov 20, 2023 at 13:24 Burak Kaya <<a href="mailto:burakk@metu.edu.tr" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer">burakk@metu.edu.tr</a>> wrote:<br></div><blockquote class="gmail_quote" style="margin:0px 0px 0px 0.8ex;border-left-width:1px;border-left-style:solid;padding-left:1ex;border-left-color:rgb( 204 , 204 , 204 )"><u></u>

  
    
  
  <div>
    <p>Düzeltme: Son dediğim şeyde, simetri son iki durumu açıklamıyor,
      sadece 1 1 durumundan 0 0 durumunu da çıkartıyor. Simetri
      argümanında 0 ise 1 durumu bir açıklama yok; onu B'yi
      yanlışlayamamak üzerinden anlatabiliriz.</p>
    <p>Tabii tüm bunlar yerine öğrencilere bunların tanım olduğunu,
      modellemeye çalıştıkları bir fenomen olmakla birlikte, insan
      zihnini aşkın bir gerçeklikten gelmediklerini, dolayısıyla farklı
      tanımlarla farklı bağlaçlar üretebileceklerini falan da
      söyleyebiliriz.<br>
    </p></div><div>
    <div>On 20.11.2023 13:13, Burak Kaya wrote:<br>
    </div>
    <blockquote>
      
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">Merhaba hocam,</font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">Açıkçası tedirginlik
          yaşamıyorum ama bunun sebebi sanıyorum ki bireysel perspektif:
          Biçimsel mantık insan zihninin gerekçelendirme sürecini
          modellemeye yarayan bir araç olarak ortaya çıkmışsa da, aradan
          geçen ~2300 yıldaki gelişmelerden sonra görüyoruz ki ortaya
          koyduğu araçlar çok temel sınırlamalara sahip oyuncak
          modeller. Hepsinin spesifik kullanım amaçları var, hiçbiri
          ilgili bağlamın dışında da anlamlı değiller. Mantık göklerde
          bir yerdeki ulvi bir gerçekliği bize vermiyor.<br>
        </font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">Dolayısıyla günlük
          hayattaki "ise" sezgisinin klasik mantıktaki biçimsel bağlaç
          "ise" (material implication) ile uyuşmaması rahatsızlık verici
          değil. "ise" bağlacının günlük sezgimizle uyuşmamasının temel
          nedeni klasik mantıkta zaman ve nedensellik olmayışı gibi
          duruyor. Bunun önüne geçmek için farklı mantık sistemleri
          üretmek mümkün: "ise" için connexive logic ya da relevance
          logic, zamansallık için temporal logic vs. Bu mantık
          sistemlerinden biri diğerinde yapılamayan bir şeyi açıklıyor
          diye ona üstün değil. Burada sanıyorum ki anahtar kelime
          tarihsel bağlamı da göz önüne alırsak: Kullanışlılık.</font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">Matematiğin 20.
          yüzyıldaki temeli Aristoteles'in temelini attığı, Frege ile
          doğan, Tarski (ve Gödel) ile gelişen klasik birinci-derece
          mantık(taki kümeler kuramları.) Peki bu kişiler "ise"
          bağlacıyla ilgili sorunun farkında değiller miydi? Öylelerdi,
          material implicationın problemleri zaten biliniyor (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paradoxes_of_material_implication" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer">https://en.wikipedia.org/wiki/Paradoxes_of_material_implication</a>).
          Demek ki tarihsel süreç matematikteki "A ise B" ile günlük
          hayattaki "A ise B" farkının matematik pratiği için önemli
          olmadığına kanaat getirmiş. Önemli olduğu noktada muhtemelen
          başka sistemlerin gelişimini göreceğiz. Buna konuyla teğet
          olarak alakalı başka bir örnek vereyim. Mesela matematiğin
          biçimselleştirmesi (formalization) önemli olmaya başladı gibi,
          yakın zamanda Terence Tao önemli bir sanının kanıtını Lean
          üzerinden biçimselleştirmeye karar verdi. Eğer matematik
          pratiği önümüzdeki 100 yılda buna yönelik evrilirse, bu sefer
          kümeler kuramını tipler kuramı ile değiştirmek zorunda
          kalacağız vs.</font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">***</font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">Yukarıdaki cevap
          tabii ki "ise" bağlacını ilk defa öğrenen ve matematik
          tarihinden bihaber bir öğrenci için tatmin edici değil. Onlar
          sorduğunda nasıl cevaplıyorum onu söyleyeyim: Sizce "A ise B"
          hangi durumda yanlış olmalı? Buna en az bir kişi A doğru B
          yanlış olduğu durumda diyor. Hem A hem B doğruyken "A ise
          B"nin doğru olması gerektiği konusunda da çoğu hemfikir. Daha
          sonra da "A ise B" ile "B değilse A değilin" aynı olup
          olmaması gerektiğini soruyorum; buna genelde evet diyorlar
          çünkü "ise"nin günlük hayattaki anlamıyla bile bu böyle
          olmalı. Şimdi simetriden ötürü henüz doğruluk değerine karar
          vermediğimiz diğer iki durumdaki doğruluk değerine de olması
          gerektiği gibi karar verebiliyoruz.<br>
        </font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">İyi çalışmalar,</font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">Burak Kaya</font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">P.S. Mesajı başka
          bir birinci-derece mantık "paradoksuyla" bitireyim: Öyle bir
          matematikçi vardır ki o matematikçi TMD mail listesine mesaj
          atarsa, her matematikçi TMD listesine mesaj atar.</font></p>
      <p><font face="Times New Roman, Times, serif" style="font-family:'times new roman' , 'times' , serif;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">Bu cümle doğru.
          Neden? Çünkü klasik birinci-derece mantıkta <span style="font-size:20px;font-style:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;text-align:left;text-indent:0px;text-transform:none;word-spacing:0px;white-space:normal;float:none;font-family:'times new roman' , 'times' , serif;display:inline !important;background-color:rgb( 255 , 255 , 255 )">∃x(M(x)→∀y
            M(y)) </span><span style="font-style:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;text-align:left;text-indent:0px;text-transform:none;word-spacing:0px;white-space:normal;float:none;font-family:'times new roman' , 'times' , serif;display:inline !important;background-color:rgb( 255 , 255 , 255 )">ifadesi
            doğru. Peki kimdir bu kişi?</span><span style="font-style:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;text-align:left;text-indent:0px;text-transform:none;word-spacing:0px;white-space:normal;float:none;font-family:'times new roman' , 'times' , serif;display:inline !important;background-color:rgb( 255 , 255 , 255 );color:rgb( 32 , 33 , 36 )"><br>
          </span></font></p>
      <div>On 19.11.2023 11:25, Zafer ERCAN
        wrote:<br>
      </div>
      <blockquote>
        
        <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif;font-size:12pt;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">    Merhaba Burak hocam,</div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">    Gereğinden kısa tuttuğunuz yanıtınız için çok
            teşekkürler. ''p ise q'' önermesinin doğruluk değeri için
            aşağıdaki gibi dolambaçlı bir fikir yürüttüm.  Bu tür
            önermelenin doğruluk </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">    değerinin kullanılmasında bir tedirginlik yaşıyor
            musuz?</div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">    Selamlar,</div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">    Zafer. </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
            <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
              <div dir="auto" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
                <div id="m_-4881449910266612735:rr:" style="padding:4px 16px;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
                  <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
                    <div style="margin-top:5px;margin-bottom:5px;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
                      <div style="margin:0.5em 0px 0px;white-space:pre-wrap;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><div dir="auto" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Hiçbir kimse uçak kullanmayı bilmeyen birinin kullandığı uçağa binmez. Ama bu davranışın "doğru" ya da "yanlış" olduğu da kanıtlanamaz!</div></div>
                      <div style="margin:0.5em 0px 0px;white-space:pre-wrap;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><div dir="auto" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">"Ali uçak kullanmayı bilmiyorsa kullandığı uçağı düşürür" doğru ama (uçak kullanmayı bilmeyen birinin uçağı kullanmasının doğru olmayacağı varsayımı altında) "Ali uçak kullanmayı bilmiyorsa uçağı Ankara'dan New York'a başarılı bir biçimde uçurur" niye doğru? :</div></div>
                      <div style="margin:0.5em 0px 0px;white-space:pre-wrap;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><div dir="auto" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">p ve <span style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"></span>q iki önerme (yani doğru ya da yanlış olarak ifade edilen değerlerden sadece birini alan semboller) "p ise q" diye bir başka önerme üretir. Bu üretilen önermenin değeri p ve q'nın aldıkları değerlere bağlı olup, yanlış değer aldığının "kanıtlanamadığı" durum söz konusu olabilmekte ve bu durumda, bu önermenin değeri doğru kabul edilmektedir. Bu, günümüz hukukundaki "suçluluğu kanıtlanıncaya kadar suçsuzdur" ilkesine uyumludur.</div></div>
                      <div style="margin:0.5em 0px 0px;white-space:pre-wrap;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><div dir="auto" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Ne demek istediğim "ne eker isen onu biçersin" üzerinden anlamlaştırılabiliniyor.</div></div>
                      <div style="margin:0.5em 0px 0px;white-space:pre-wrap;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><div dir="auto" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Ama tuhaf durum da ortaya çıkıyor, örneğin pilotluk eğitimi almamış bir kişinin uçağı doğru bir şekilde uçurmuş olması ya da düşürmüş olması "doğru" oluyor.</div><div dir="auto" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
</div><div dir="auto" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
</div></div>
                    </div>
                  </div>
                </div>
              </div>
            </div>
            <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
              <div style="border-radius:0px 0px 8px 8px;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
                <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
                  <div style="font-family:'segoe ui historic' , 'segoe ui' , 'helvetica' , 'arial' , sans-serif;font-size:12px;font-style:normal;font-weight:400;letter-spacing:normal;text-indent:0px;text-transform:none;word-spacing:0px;white-space:normal;background-color:rgb( 255 , 255 , 255 );color:rgb( 28 , 30 , 33 )">
                    <div style="font-family:'segoe ui historic' , 'segoe ui' , 'helvetica' , 'arial' , sans-serif">
                      <div style="font-family:'segoe ui historic' , 'segoe ui' , 'helvetica' , 'arial' , sans-serif">
                        <div style="margin:0px 16px;padding:10px 0px;font-size:0.9375rem;line-height:1.3333;font-family:'segoe ui historic' , 'segoe ui' , 'helvetica' , 'arial' , sans-serif">
                          <div style="font-family:'segoe ui historic' , 'segoe ui' , 'helvetica' , 'arial' , sans-serif">
                            <div style="text-decoration:none;list-style:none;margin:0px;text-align:inherit;display:block;padding:0px;max-height:1.3333em;font-family:'segoe ui historic' , 'segoe ui' , 'helvetica' , 'arial' , sans-serif;background-color:transparent;color:inherit">
                              <div style="height:1px;width:1px;font-family:'segoe ui historic' , 'segoe ui' , 'helvetica' , 'arial' , sans-serif">Tüm
                                ifadele</div>
                            </div>
                          </div>
                        </div>
                      </div>
                    </div>
                  </div>
                </div>
              </div>
            </div>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
          </div>
          <hr id="m_-4881449910266612735zwchr" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><b style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">From: </b>"Burak Kaya" <a href="mailto:burakk@metu.edu.tr" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer"><burakk@metu.edu.tr></a><br>
            <b style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">To: </b>"tmd" <a href="mailto:tmd-uye@listweb.bilkent.edu.tr" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer"><tmd-uye@listweb.bilkent.edu.tr></a><br>
            <b style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Sent: </b>Friday, November 17, 2023 1:39:48 PM<br>
            <b style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Subject: </b>[TMD-UYE: 3822] Re: Önerme Tanımı<br>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
          </div>
          <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Merhaba Zafer Hocam,</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Sizin yaptığınız tanım, yani önermeler kümesini belirli
              özellikleri sağlayan en küçük küme olarak tanımlamak, her
              ne kadar kendine referans vermediği için size daha makul
              gözükse de; işin pratiğinde Ali Hoca'nın yaptığı çoğu ders
              kitabındaki tanımla daha çok karşılaşılmasının sebebi şu:</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Önermeler mantığı (ya da birinci-derece mantık) kurulup
              bu sistemlerdeki önermeler (ya da formüller)
              tanımlandıktan sonra bunlarla ilgili teorem kanıtlamanın
              en temel yolu önermenin (ya da formülün) "karmaşıklığı
              üzerinde tümevarım" yapmaktır. Bu tanım bunun için daha
              uygun, ama daha da uygunu var:<br>
            </p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Önermeleri (ya da formülleri) tanımlamanın bence en
              pedagojik yolu şudur:</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">(A) Mertebesi 0 olan formülleri tanımlarsınız. (Sizin
              attığınız durumda bunlar temel önermeler oluyor.)<br>
              (B) Daha sonra mertebesi n+1 olan formüllerin mertebesi n
              olan formüllerden nasıl elde edileceğini ifade edersiniz.
              (Sizin attığınız durumda ii ve iii maddeleri bunu
              karşılıyor.)<br>
              (C) Doğal sayılardaki özyineleme teoremi (recursion
              theorem) sonucunda varlığını kanıtladığınız fonksiyonun
              görüntüsü de önermeler ya da formüller kümeniz olur.</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Ali Hoca'nın kitabındaki iv maddesinde "bu kurallardan
              sonlu adımda elde edilebilir" diyerek yukarıdaki (C)
              maddesini halının altına süpürüyor. Daha doğrusu, "bu
              kurallardan sonlu adımda elde edilir" demek zaten tam
              olarak yukarıda yapılan şeyi yapmak demek!</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Tabii okuyucunun gözünü özyineleme teoremi gibi
              ifadelerle korkutmak istemiyorsanız okuyucunun bildiğini
              sandığı "sonlu adımda elde etmek" ifadesiyle sezgisel
              olarak anlamasını sağlayıp geçiştirmek yeterli.<br>
            </p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Önermeleri (ya da formülleri) yukarıda tarif ettiğim
              şekilde tanımladığınız zaman "karmaşıklık üzerinde
              tümevarım" yapmak öğrenciler için daha bariz oluyor: Bir
              özelliğin/eşitliğin tüm formüller için doğru olduğunu
              göstermek için tümevarımla mertebesi n olan tüm formüller
              için doğru olduğunu göstermek yeter.</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Matematiksel mantık dersleri veren birisi olarak
              söyleyebilirim ki öğrenciler formülleri bu şekilde
              mertebelerine ayırınca tümevarımı daha iyi anlıyor. Diğer
              türlü, sanki bildikleri tümevarımı örnekten sonra
              alışıyorlar; çoğu ders kitabındaki mertebeden bahsetmeyen
              "detaysız" anlatıma dönebiliyorsunuz.<span style="font-size:12pt;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"> </span><span style="font-size:12pt;font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">yapmıyoruz da yeni bir kanıt
                tekniği icat ediyormuşuz gibi davranıyorlar çünkü
                tümevarımınızın tümevarım adımı birden çok adımdan
                oluşuyor gibi gözüküyor. Bu şekilde detaylı iki üç</span></p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">***</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Sizin tanımınıza gelirsek... Bence bu tanım da makul. Ama
              günün sonunda iş pratikte teorem kanıtlamaya gelince,
              sizin yaptığınız yukarıdan-aşağı tanımı değil üstteki
              aşağıdan-yukarı tanımı kullanmak zorunda kalacağımız için
              zaten denkliği kanıtlamak zorunda kalacağız. Bazen bir iki
              öğrenci çıkıyor "sonlu adımda elde edilme" kısmından
              rahatsız; onlara sizin yaptığınız tanımı söyleyip
              denkliğin nasıl kanıtlandığını anlatınca içleri
              rahatlıyor.<br>
            </p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">***</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Gelgelelim, matematikte tanımların kendi kendine referans
              verilmeden yapılması gerektiğini söylediğiniz ilk
              cümlenize katılmıyorum.</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Sonluötesi özyineleme teoremi (transfinite recursion
              theorem) matematiksel mantıkta, özellikle kümeler
              kuramında, vazgeçilmez bir araç. Bu noktada bazıları şunu
              düşünebilir: O tanımlarla (mesela ordinal toplaması) bu
              tanım "aynı" tanım değiller. Birinde içerisinde
              çalıştığımız biçimsel sistemin nesnelerine ilişkin tanım
              yapıyoruz, diğerinde kendisine ilişkin tanım yapıyoruz.</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Hayır yapmıyoruz! Herhangi bir model kuramsal tartışma,
              *eğer matematiksel olarak yapılacaksa*, başka bir biçimsel
              sistem içerisinde formalize edilmek zorundadır.
              Dolayısıyla ortada bir teori-metateori ayrımı vardır. Çoğu
              model kuramı kitabı, okuyucuya söylemese de, arka planda
              bir kümeler kuramını metateori olarak alır; zaten
              önermeler *kümesi*, formüller *kümesi*,... gibi laflar
              edilmesinin sebebi de budur. Bu durumda, yukarıda tanımını
              verdiğimiz önermeler aslında metateorimizin objeleriyle
              formalleştirilmiş nesneler. Mesela, Gödel kodlaması
              yaptıysak, yukarıdaki özyinelemede "önerme" olarak geçen
              her şey aslında metateorimizdeki bir sayı vs. Dolayısıyla
              önermeler üzerinde tümevarım yapmakla, sayılar üzerinde
              tümevarım yapmak özünde aynı şeyler; sadece objelere
              ilişkin bilişsel farklılıklardan ötürü farklı gibi
              algılayabiliyoruz.</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">(Teori-metateori ayrımına ilişkin uzunca konuşurum ama
              gerek yok. Sadece bu konudaki olası kafa karışıklıklarını
              örneklemesi için bir MO cevabımı şuraya bırakayım: <a href="https://mathoverflow.net/questions/248965/do-set-theorists-use-informal-set-theory-as-their-meta-theory-when-talking-about/249006#249006" rel="nofollow noopener noreferrer nofollow noopener noreferrer" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif" target="_blank">https://mathoverflow.net/questions/248965/do-set-theorists-use-informal-set-theory-as-their-meta-theory-when-talking-about/249006#249006</a>)</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Gereğinden çok uzattım.</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">İyi çalışmalar,</p>
            <p style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Burak Kaya<br>
            </p>
            <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">On 17.11.2023 11:49, Zafer
              ERCAN wrote:<br>
            </div>
            <blockquote style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">
              <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif;font-size:12pt;color:rgb( 0 , 0 , 0 )">
                <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
                </div>
                <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
                </div>
                <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">Ali Nesin'in Önermeler Mantığı kitabı  (2009 basım)
                  üzerinden ''önerme tanımı'' konusunda ekte bir not
                  var.</div>
                <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"><br>
                </div>
                <div style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif">ZE   </div>
              </div>
              <br>
              <fieldset style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif"></fieldset>
              <pre style="font-family:monospace">_______________________________________________
Bu e-postayı Türk Matematik Derneği'nin TMD-UYE E-Posta Listesine üye olduğunuz için aldınız.
<a href="mailto:TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr" rel="nofollow noopener noreferrer nofollow noopener noreferrer" style="font-family:monospace" target="_blank">TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr</a>
BU E-POSTA LİSTEDEN ÇIKMAK (UNSUBSCRIBE) VEYA ÜYELİK SEÇENEKLERİNİ DÜZENLEMEK İÇİN aşağıda bağlantısı verilen sayfayı ziyaret ediniz:
<a href="http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye" rel="nofollow noopener noreferrer nofollow noopener noreferrer" style="font-family:monospace" target="_blank">http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye</a>
</pre>
            </blockquote>
            <br>
            _______________________________________________<br>
            Bu e-postayı Türk Matematik Derneği'nin TMD-UYE E-Posta
            Listesine üye olduğunuz için aldınız.<br>
            <a href="mailto:TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer">TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr</a><br>
            BU E-POSTA LİSTEDEN ÇIKMAK (UNSUBSCRIBE) VEYA ÜYELİK
            SEÇENEKLERİNİ DÜZENLEMEK İÇİN aşağıda bağlantısı verilen
            sayfayı ziyaret ediniz:<br>
            <a href="http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye" style="font-family:'arial' , 'helvetica' , sans-serif" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer">http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye</a><br>
          </div>
        </div>
      </blockquote>
      <br>
      <fieldset></fieldset>
      <pre style="font-family:monospace">_______________________________________________
Bu e-postayı Türk Matematik Derneği'nin TMD-UYE E-Posta Listesine üye olduğunuz için aldınız.
<a href="mailto:TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr" style="font-family:monospace" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer">TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr</a>
BU E-POSTA LİSTEDEN ÇIKMAK (UNSUBSCRIBE) VEYA ÜYELİK SEÇENEKLERİNİ DÜZENLEMEK İÇİN aşağıda bağlantısı verilen sayfayı ziyaret ediniz:
<a href="http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye" style="font-family:monospace" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer">http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye</a>
</pre>
    </blockquote>
  </div>

_______________________________________________<br>
Bu e-postayı Türk Matematik Derneği'nin TMD-UYE E-Posta Listesine üye olduğunuz için aldınız.<br>
<a href="mailto:TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr" target="_blank" rel="nofollow noopener noreferrer">TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr</a><br>
BU E-POSTA LİSTEDEN ÇIKMAK (UNSUBSCRIBE) VEYA ÜYELİK SEÇENEKLERİNİ DÜZENLEMEK İÇİN aşağıda bağlantısı verilen sayfayı ziyaret ediniz:<br>
<a href="http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye" rel="noreferrer nofollow noopener noreferrer" target="_blank">http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye</a><br>
</blockquote></div></div>
<br>_______________________________________________<br>Bu e-postayı Türk Matematik Derneği'nin TMD-UYE E-Posta Listesine üye olduğunuz için aldınız.<br>TMD-UYE@listweb.bilkent.edu.tr<br>BU E-POSTA LİSTEDEN ÇIKMAK (UNSUBSCRIBE) VEYA ÜYELİK SEÇENEKLERİNİ DÜZENLEMEK İÇİN aşağıda bağlantısı verilen sayfayı ziyaret ediniz:<br>http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye<br></div></div></body></html>