[Bsb-forum:674] İptal veya yürütmeyi durdurma kararı ile hukuka aykırı işlem ortadan kaldırılınca, hukuka aykırı olmayan, yani sakat işlemin yapılmasından önceki duruma dönülür.

[lale elmasulu]

Yargı kararı ile öğretmen veya yönetici okula dönerse norm fazlası kim olur?
<http://www.facebook.com/share.php>



 18 Mart 2012 21:22

Zaman zaman yargı kararı gereği eski görev yaptıkları okul ve kurumlara
dönen öğretmen ve yöneticiler bulunmaktadır. Bu durumda, hangi öğretmen ve
yöneticinin norm kadro fazlası olması gerektiği hakkında veya bunların eski
görev yerlerine mi dönmesi gerektiği hakkında tereddütler bulunmaktadır.

Örneğin, bir öğretmenin yargı kararı ile eski görev yeri olan okul/kurumuna
dönmesi halinde bu öğretmen eski görev yerinden ayrıldıktan sonra boşalan
norm kadroya atanan öğretmenin söz konusu mahkeme kararı ile de atanmadan
önceki görev yaptığı okuluna döndürülmesi, ya da norm kadro fazlası olarak
belirlenerek norm kadro fazlası atamalarına dâhil edilmesi gerekmektedir.
Aynı durum yöneticiler içinde geçerli olacaktır. Kısacası, yargı kararı ile
okula/kuruma geri dönen öğretmen veya yönetici varsa hizmet puanına
bakılmadan o okula/kuruma en son atanan öğretmen/yönetici norm kadro
fazlası olacaktır. Mümkünse bu personel eski görev yerine gönderilmelidir.

Çünkü İdarelerin, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyecekleri
ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyecekleri Anayasa?nın 138.
maddesinde de açıkça ifade edilmiş bir kural olmakla birlikte, mahkeme
kararlarının yerine getirilmesi sırasında idarelerin karar gerekçelerini de
göz önünde bulundurarak ve gerekçelerle de saptanan hukuka aykırılıkların
giderilmesi amacıyla işlem tesis etmeleri gerektiği kuşkusuzdur.

Anayasa Mahkemesinin pek çok kararında tanımlandığı gibi, hukuk devleti;
insan haklarına saygı gösteren, bu hakları koruyucu adil bir hukuk düzeni
kuran, bunu sürdürmeye kendisini yükümlü sayan, bütünüyle hukuka uyan
devlet demektir.

Hukuk devleti niteliğini kazanmanın vazgeçilmez koşullarından birisi
mahkeme kararlarına uyulma zorunluluğudur. Anayasa?nın 138. maddesi; yasama
ve yürütme organları ile idarenin, mahkeme kararlarına uymak zorunda
olduğunu, bu organlar ve idarenin, mahkeme kararlarını hiç bir surette
değiştiremeyeceğini ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceğini
öngörmüştür.

Öte yandan hukuk devleti niteliğini kazanmanın vazgeçilmez koşullarından
bir diğeri ise yasalar önünde herkesin eşitliğidir. Anayasanın 10.
maddesinde yer alan eşitlik ilkesi Anayasa Mahkemesi kararıyla
açıklanmıştır. Bu kararlarda belirtildiği üzere, eylemli değil, hukuksal
eşitliği öngören eşitlik ilkesi, hukuksal durumları aynı olan kişiler
arasında haklı bir nedene dayanılmadan ayırım yapılamayacağı esasını
içermektedir. Böylece eşitlik ilkesine yer veren Anayasa hükmü hukuki
açıdan kişisel nitelikleri ve durumları özdeş olanlara değişik uygulama
yapılmasını, yasa önünde ayırımı yasaklamaktadır.

Dava, bir kimsenin başka bir kimseden hâkim önünde hakkını istemesi olarak
tanımlanır. İdari dava ise, idarenin gördüğü idari faaliyetlerden veya kamu
hizmetlerinden çıkan ihtilaflar olarak tanımlanır. İptal davası, idare
tarafından ittihaz olunan icram bir karardan şahsi, meşru ve güncel bir
çıkarı zedelenen bir kişinin, idari bir mahkemeye başvurarak, bu kararın
mevzuata, hukuka, (yetki, güdü, konu, sekil ve maksat yönlerinden biriyle)
aykırılığından ötürü bozulmasını istemesidir.

İptal veya yürütmeyi durdurma davası, idarenin hukuka aykırı olan işleminin
iptaline ve idarenin hukuka bağlı kalmasını sağlamaya yönelik bir davadır.
İptal veya yürütmeyi durdurma davasının amacı, idarenin hukuka aykırı
kararlar almasını önlemesidir.

Böylece hukuk kurallarına bağlılığını sağlamak ve hukuka aykırı olduğu
tespit edilen idari işlemleri hukuk düzeninden kaldırmak (iptal etmek)
suretiyle hukuk düzeninin korunması amaçlanmaktadır.

İptal davaları objektif davalardır: Ne davacının ne de davalının (iade)
sübjektif bir hakkı söz konusudur. İdari işlemin hukuk sistemine, objektif
hukuk kurallarına uygun olup olmadığı araştırılmaktadır. Aslında idare
iptal davasının tarafını oluşturmaz: Uyuşmazlığın doğumuna neden olan
iddia, idareye değil, isleme yönelmektedir. Çünkü iptal davasında
yargılanan idare değil, onun işlemidir.

İptal davasının objektif olma niteliğinin bir göstergesi de, iptali istenen
idari işlemin yürütülmesinin durdurulmasına, belli koşulların gerçekleşmesi
halinde, ancak mahkeme tarafından karar verilebiliyor olmasıdır. Yürütmenin
durdurulması istisnai bir müessesedir ve buna mahkeme karar verir.

İptal veya yürütmeyi durdurma kararı, idari bir işlemin hukuka uygun olup
olmadığını denetleyen yargı organının, işlemin geçerliliğini etkileyen bir
sakatlık saptaması durumunda, işlemin geri yürür biçimde ortadan kalkmasını
sağlayan kesin hükümlü bir yargısal işlemdir.

Hukuka aykırılık, bu aykırılığın yargı organınca saptanması anında değil,
idari islerin yapıldığı anda doğmuştur. İptal veya yürütmeyi durdurma
kararı, hukuka aykırılığı, bu aykırılığın doğduğu andan başlayarak ortadan
kaldırarak bir yaptırım öngörmektedir. Bu da iptalin geri yürümesini
gerektirmektedir. Dolayısıyla, iptal veya yürütmeyi durdurma kararları
idari işlemin sakatlığının daha işlemin doğusunda var olduğunu ortaya
koymak suretiyle, işlemin hukuki bir durum yaratmadığını, hukuksal bir
değişiklik oluşturmadığını tespit etmektedir.

İptal veya yürütmeyi durdurma kararları veya yürütmeyi durdurma kararı
idari işlemi ortadan kaldırır, meydana getirdiği sonuçların silinmesi
gerekir. İptal veya yürütmeyi durdurma kararının hukuki sonucu, idari
işlemin ortadan kalkması, varlığını sona erdirmesidir. İptal edilen
işlemin, idare tarafından ayrıca geri alınmasına gerek yoktur. İptal veya
yürütmeyi durdurma kararının hukuki etkisi ile bu kararın gereğinin idarece
yerine getirilmesi iki ayrı kavramdır.

İptal veya yürütmeyi durdurma kararının gereğinin yerine getirilmesi
konusunda idarenin görevi, iptal edilen işlem dolayısıyla hukuk düzeninde
meydana gelen sonuçları gidermek; hukuka aykırı durumdan, hukuka uygun
duruma dönülmesini sağlamaktır.

Genel düzenleyici idari işlemlerin iptali durumunda, işlemin hukuk
düzenindeki varlığı kendiliğinden (otomatik olarak) son bulur. Bu açıdan
idarenin yapması gereken bir işlem yoktur. İptal veya yürütmeyi durdurma
kararları geçmişe etkilidir. Başka bir anlatımla, mahkeme, idari yargı
kararı ile işlemdeki sakatlığı saptadığında, bu saptama sakatlığın doğumu
anından itibaren geçerli olur. Bundan ötürü, iptal davalarında, işlemin
yapıldığı andaki duruma göre yargılama yapılır.

İptal veya yürütmeyi durdurma kararı ile hukuka aykırı işlem ortadan
kaldırılınca, hukuka aykırı olmayan, yani sakat işlemin yapılmasından
önceki duruma dönülür. İdareler iptal veya yürütmeyi durdurma kararı ile
ortadan kalkmış olan idari işlemin yapılmasından önceki durumu aynen ve
tamamen ve eski durumun sağlanması için idari tasarrufları tesis ve idari
eylemleri ifa etmekle yükümlüdürler.

Ancak, iptal veya yürütmeyi durdurma kararından sonra, idare, yeni işlem ve
eylemler yapmak durumunda ise, bunları iptal kararı doğrultusunda ve ona
uygun olarak yapmak zorundadır.

İptal veya yürütmeyi durdurma kararı, geriye yürür biçimde idari işlemin
hukuki varlığına son verir. İşlem ortadan kalktığına göre, bu durum herkes
için sonuç doğurur.

İptal veya yürütmeyi durdurma kararları iptali istenen tasarrufu ve ona
bağlı işlemleri yapıldıkları tarihten itibaren ortadan kaldırmaktadır.
Dolayısıyla, bu işlemdeki sakatlık ona dayanılarak yapılan işlemlere de
sirayet etmektedir.

Bu nedenle; bir öğretmenin/yöneticinin yargı kararı ile eski görev yeri
olan okul/kurumuna dönmesi halinde bu öğretmen/yöneticinin eski görev
yerinden ayrıldıktan sonra boşalan norm kadroya atanan
öğretmenin/yöneticinin söz konusu mahkeme kararı ile de atanmadan önceki
görev yaptığı okuluna döndürülmesi, ya da norm kadro fazlası olarak
belirlenerek norm kadro fazlası atamalarına dâhil edilmesi gerekmektedir.
-------------- sonraki bölüm --------------
Bir HTML eklentisi temizlendi...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/bsb-forum/attachments/20130204/21d06275/attachment.html>