[Turkmath:4610] Sir Roger Penrose

[Mustafa Kalafat]

Sevgili Matematikçiler ve Fizikçiler...


Detaylı haberlerini aldığınız üzere, bu sene
Nobel fizik ödülü karadelikçilere gitti.

Bu dahil tüm genellemelerin yanlış olduğu varsayımını
da katarak size bazı genel bilgiler vereyim:

Öncelikle Sir Roger Penrose benim "matematiksel dedem" olur.
Doktora hocam Claude LeBrun, 1980 yılında Penrose ile doktora
çalışmalarını tamamlamış ve bir fizik mezunu olarak girdiği Oxforddan
dışarı kendini bir pür matematikçi olarak atmıştır.
Kendisiyle en son 2016 yazında Montrealde LeBrun'un
60. doğum günü münasebetiyle tertiplenen toplantıda görüştük.
Daha öncesinde de NewYorkta vs karşılaşma şansımız oldu. 2016dan sonra ise
ben yurtdışına çıkmaya pek fırsat bulamadığım için mümkün olmadı.

Doktora tezimde de onun icad ettiği "Twistor Teori" yi öğrenip kullanma
şansı bulmuştum.
Bir kısım 4-boyutlu yüzeyleri yapıştırırken oluşan
singülariteleri(çarpıklık,tekillik) çözmek için
üst kattaki Twistor uzaylarına geçip orada o singülariteleri çözmek daha
kolay oluyordu.
Çünkü altkatta diferansiyel geometri ve analiz dururken, üstkatta cebirsel
geometri
kullanarak problemi cebirsel-sonlu formatlara dönüştürmek mümkün oluyordu.

Penrose'un görüşlerine göre tüm kainat Big Bangle (Büyük Patlama) meydana
gelmedi.
Daha öncesinde başka evrenler de vardı ve karadelikler de bunun kanıtıdır.
Fakat şuan aşina olduğumuz evren Big Bang neticesiyle meydana geldi.

Conformal cyclic cosmology(CCC)yi yani döngüsel evren modelini savunur ve
tek bir bigbang değil, defalarca olan bigbangler ve singülariteler
sözkonusudur.

Ödül almasına gösterilen ana gerekçe ise 1965lerde
yaptığı yine kabaca belirtecek olursak, genel relativite teorisi yani o
zamanki fiziğin
bir sonucu olarak karadeliklerin olması gerektiğini ispatlaması,
matematiksel zeminine/modeline oturtmasıdır.
İlk karadelik fotoğrafının 2019da çekilip gözlemlenmesi ise ödüle sebebiyet
vermesi
yolunda bir aşama olması kuvvetle ihtimal.

Benzer şekilde Peter Higgs in 1960larda öne sürdüğü Higgs parçacığı ya da
Tanrı parçacığının gözlemlenmesi 2012de gerçekleştikten sonra 2013de nobel
almıştı.

Hawking 2016da verdiği konuşmada karadeliklerin hala gözlemlenememesi
yüzünden Nobel ödülü alamadığını söylemektedir.
2018de 76 yaşında aramızdan ayrılan Hawking bugün yaşasaydı
muhtemelen Nobeli 89 yaşındaki Penrose ile paylaşacaktı.
Tıpkı ortak çalışmaları sebebiyle daha önceleri
Wolf ve Eddington ödüllerini beraber paylaştıkları gibi.

Penrose kendini matematikçi kabul ediyor.
İngilizce/Almanca Vikipedya sitelerine de o şekilde geçirmiş:

  https://en.wikipedia.org/wiki/Roger_Penrose

bir noktadan sonra bunun ayrımını yapmak pek de mümkün değil.
Witten hepimizden fazla matematik ve fizik biliyor olmalı,
ki tarih de muhtemelen çünkü lisansı tarih diye duymuştum.

Son olarak, her ne kadar ana akım dinlere inanmadığını belirtmesine
rağmen sipiritüel de bir karakteri vardır.
Öyle ki 85 yaşında uçağa atlayıp transatlantik yolculuk yaparak,
öğrencisinin doğumgününde bulunup tepegözle renkli özenerek hazırlanmış
slidelarla
konuşmasını vermiştir. Fotoğraf da vardı bende o son özel yazılmış
slideıyla ama
şimdi erişemedim, daha sonra paylaşabilirim.
Günümüz Türkiyesinde bolca üretilmiş, tek tip,
beton gibi materyalist, kendinden başka hiçbirşeyi düşünmeyen,
takım ruhundan ve empatiden fersah fersah uzak,
selam vermeyi, geçmiş olsun demeyi dahi beceremeyen,
gecesi gündüzü hazcılık peşinde koşan "entellektüel" tipini düşününce
çölde vaha görmüş gibi hissediyor insan kendini.
Batıda çokca var böylelerinden aslında ama
darısı başımıza diyelim artık.

selamlar...

Doç. Dr. Mustafa Kalafat


NOT1: "the road to reality" adlı tuğla gibi kitabı ile ilgili bir
konuşmasında,
bu kitabı baştan sona okunması için yazmadığını, hatta kendisinin dahi bunu
yapmadığını,
ancak bu şekilde baştan sonra okuyan insanları duyunca şaşırdığını
söylemişti.
mealen: kitap, ilgi duyduğunuz bir bölümünü açıp okumanız için yazılmış,
öyle ilk sayfadan başlayıp sırayla sonuna kadar okuyacağım diye kasmayın.
ha, o bölüm, şu bölüm derken bir bakmışsınız tüm kitap bitmiş, o ayrı.
[Ekşisözlük alıntıdır]

NOT2: Daha teknik detaylar için, İstanbul Diferansiyel Geometri
seminerlerimize
ilgilenenleri sınıfta ve online olarak bekleriz:
http://kalafat.droppages.com/seminars/gt20.html


 |Mustafa Kalafat ---------------------------------
 |   Associate Professor of Mathematics    |
 |          Nesin Mathematical Village           |
 |    Web : http://kalafat.droppages.com/    |
 --------------------------------------------------------|
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20201012/4551e48f/attachment.html>