[Turkmath:6802] Fundamentals (cm ylmz), Foundations (ali nesin ve mükremin neşeli).. işte size acı bir hikaye...

Mon Nov 25 21:11:06 UTC 2024

On Sun, Nov 24, 2024 at 12:14 PM Ulug Capar <
ulug.capar at connect.sabanciuniv.edu> wrote:

> *Rahmetli Mükremin Neşeli benim analiz dersime de birkaç kez geldi, sonra
> bıraktı.*
> *"n sonsuza giderken filan diyorsunuz ya bu bana hiçbirşey ifade
> etmiyor. Bu kesikli*
> *matematiktir, Amerikan matematiğidir ! " demişti.*
>

siz nasıl ki cihan saçlıoğlu'nun "*ayılar ve matematikçiler..*" teşbihine
gülümseyip geçtiniz,
gençliğine, fizik heyecanı ve aşkına vurdunuz
ama bence bu benzetme biraz "*teşbihte hata olmaz*" ın da ilerisinde...
zaten Timur Karaçay hocamız dememiş miydi ZE ye: *"matematik bir akıl
oyunudur..!"** ... *her neyse..
Benzer şekilde Mükremin'in de Ulu abiye ettigi o sözü toyluğuna vurun
derim.
Rahmetli beni de az kızdırmamıştır fizikçilerin matematikçiliği hususunda.
Onu ilk keşfeden *Robert Langlands* dır.
Beraberinde Princeton veya Yale e götürmeyi bile planlamıştır.

Yeter Göksu dedi ki

“Mükremin ile ilgili benim tek hatırladığım

*Cahit Arf*'ın böyle kafalar bu dünyaya az gelir dediği idi ..”

Mükremin Muğlalı, Lise sonrası Robert Koleje mühendislik tahsili  için
girmiş.
Hazırlık okumuş. Mühendislik eğitimine başlayınca yanlış yerde ve bölümde
olduğunu anlayıp ODTÜ Matematiğe geçmiş. Rençber bir ailenin oğlu, ailenin
ilk üniversiteye giden çocuğu, yalnız, gurbette kimsesi yok. Kafa baştan
Foundationcı. Yaşasaydı ikinci bir Ali Nesin'imiz olurdu.  Marxism le
tanıştığında Foundationcı kafası, bizim aksimize, onu öyle bir sardı ki
artık kurtulması imkansızdı.
Ali Nesin'in aksine Mükremine hükmedecek kimsesi yoktu,
aldırış etmeyin siz Ali'nin "*benim babam gibi olma mecburiyetim yok!" *
demesine,
Ali yi Troçkizme saplanmaktan baba Aziz kurtarmıştır..!

Küçükesat da çekilmiş şu resimlerde koltuğunun altındaki defterde önceler
hep matematik yazılıyken artık o sayfalar Marxist felsefe - burjuva sınıfı
- proletarya - devrim - vbg fikirlerle doluyordu:
    [image: cindy2.JPG]
Zamanlardan 1971 yazı, ben Berkeley deyim.
Bu resmi Ersan çekmiş olmalı.
         *bu resmi de Cindy çekmiş olmalı.       *              Komşumuz
(afedersiniz ermeni) Madlen ablanın                          *Madlen Abla
ailesiyle artık Boston'da.*
yanındaki gız, beni anam Nahide den istemeye       *
 Nahide nin ölüm haberi üzerine Boston'da.*
gelmiş Texaslı Cindy, ve en sağda Mükremin Neşeli.                *bulduğu
bir Karadenizli imama yasin okutmuştur.*
Bir de *Sivaslı Cindy *vardı, acep ona ne oldu?
Texaslı Cindy nin hikayesini "*Feza Gürsey Teoremi
<https://docs.google.com/document/d/1Y-Fp6dxDxc5bg7e5LreojCTT45uk5EQbF-1yazkk8ig/edit?usp=sharing>*"
yazımda anlatmıştım.

>
> *Aslında temelde çok yetenekli idi. Tuğrul Taner nakletmişti :*
> *Bir sınavda Tuğrul- beye geliyor. Güç bir soru var sınavda. *
>
*"Bana şunun tanımını (unuttum, örneğin locally compact) verir misiniz
> ?" diye soruyor. *
>
*Tuğrul Bey :" veririm ama 10 puanını keserim" diyor. *
>
*Sonuçta o tanımı alıyor ve o soruyu doğru olarak çözen tek öğrenci oluyor
> sınıfta.*
>

Dedim ya yukarıda: Yaşasaydı ikinci bir Ali Nesin'imiz olurdu.
Kafa baştan Foundationcı, ver aksiyomu ve tarifi bitirsin problemi.

Yazık kendini erken yaşta Marksist romantizme kaptırdı
>

kurtulma şansı yoktu... son gördüğümde anamın salonunda elinde devamlı
sigara
sanki cezaevindeymiş gibi  git-gel git-gel volta atıyordu, duramıyordu,
artık şizofren olmuştu, polisten kaçarken kendisine aylarca yataklık eden
Nahide dedi
"*bu çocuk artık geri gelemez..."*. sonra kayboldu, İstanbula gitti dediler.

ve Bursa dağlarında (sanırım) katledildi
> polis veya aşırı sağcılarla.
>

Düzeltme: cesedi denizde Yalova sahillerinde vurunca tespit edildi.
                  bu katliam polis lik değil bence aşırı sağcıların işi
idi.

Bir ara *selçuk taral ve ilhan ikeda* ile birlikte mükreminin hikayesini
yazmayı düşündük
ama  türk gibi başlayamadık ki ingiliz gibi bitirebilelim...
Benim toparlayabildiklerim aşağıdaki linktedir, yalnız bu acı bir
hikayedir,
okurken bazı sürprizlerle karşılaşabilirsiniz,
örneğin Mükremin le *Ertuğrul Kürkçü* bir ara aynı evde kalmışlar...
tabi bu akla hemen *bahçelievler katliamı
<https://www.wikiwand.com/tr/articles/Bah%C3%A7elievler_Katliam%C4%B1>*nı
getiriyor...
seneleeer sonra 2016-17 olmalı izmir kitap fuarında Ertuğrula sordum:
[image: Ertuğrul ile 23 Nisan 2016.jpg]
mükremin neşeli yi hatırlıyor musun?
söyledi: "*yoh yoh..."*

son söz:
*Vedat Türkali:* *"düşmana karşı en büyük intikam hayatta olmaktır...!"*

kalın sağlıcakla
y.a.
işte o link:
*https://docs.google.com/document/d/1PQJW100g6pmTBf9JrYaksE5DoCBzj_rxfQXjnss6rkA/edit?usp=sharing
<https://docs.google.com/document/d/1PQJW100g6pmTBf9JrYaksE5DoCBzj_rxfQXjnss6rkA/edit?usp=sharing>*

>
> On Sat, Nov 23, 2024 at 8:29 AM yilmaz akyildiz <
> yilmaz.akyildiz at listweb.bilkent.edu.tr> wrote:
>
>> henüz junior heyecanlı ve romantik cihan ne kadar da haklıymış şu sözü
>> 1968 de söylediğinde:
>> "*matematikçiler bkuyla oynayan ayılar gibiler..."*
>> rahmetli mükremin neşeli de beni şöyle kızdırmıştı aynı günlerde:
>> *"siz fizikçiler daha kullandığınız Pi sayısının gerçekte ne olduğunu
>> dahi bilmekten acizsiniz". *
>>
>> bu ne yaaa... havada uçuşan ne idüğü belirsiz aksiomlar,
>> neymiş de efenim bunlar birbirlerine denklermiş.
>> matematiğe yeni başlamış bir gencin hevesini kırmak için bunlar bire
>> bir..
>> bu conceptleri hazmetmek senelerin maturitisini gerektirir!
>> gördük işte aynı konularda çalışan ayşe ve zafer bile anlaşamadılar
>> horoz dövüşü yaptılar, birbirlerinin kafa gözlerini yardılar.
>> ben defalarca "*stop it!*" dememe rağmen hala ayrılmadılar.
>> *aramızda hiç mi yok constructive matematik yapanlar?*
>>
>> On Sat, Nov 23, 2024 at 7:47 AM tanbay <tanbay at bogazici.edu.tr> wrote:
>>
>>> turkmath üyeliği beni otuz yıl öncesine götürdü. daha Boğaziçi'nde
>>> internete bağlanmak için şantiyeye benzeyen Bilgi İşlem Merkezi binasına
>>> gidiliyor, oradaki TEK makinadan
>>>
>>> bağlanılıyordu. açıkçası pek sıra bile olmuyordu! "turkmath" daha
>>> kurulurken kavga ile başladı, "math" mı "mat" mı kavgası...her zamanki gibi
>>> herkesin haklı
>>>
>>> argümanları vardı ama "razı gelmek" kavramı o zaman da yoktu, sonuç en
>>> kuvvetli tartışmacıların üye olmamasıyla bitti... yorgan gitse de kavga
>>> bitmedi, bu iletişim ağını çoğunluk için
>>>
>>> yorucu ve uzaklaştırıcı kılmaya devam edenler memlekette "süreklilik"
>>> kavramının olabileceğini sanırım ispat ettiler. tamam, ispat demek zor, ama
>>>
>>> aksiyomatik olarak kabul etmek zorundayız galiba!!! "bu aksiyom olmadan
>>> turkmath ve de tmd-uye okunmuyor" desek?? bizim okulda arada
>>>
>>> şantiye binasını yıktılar...bütün kampusu inşaat resullulah diyerek
>>> şantiyeye çevirdiler, banal hayatlarımıza dokunmaları yetmedi, sanal
>>> hayatlarımızı da
>>>
>>> "boun" adresini "bogazici" yaparak alt üst ettiler, ve bizim bölümde iki
>>> ağa da kayıtlı olanlar artık bu mecrada yazılanları 4 kere alıyoruz!!!
>>> Alıyoruz dedim,
>>>
>>> okuyoruz demedim...Ama sanırım Ali Nesin'i herkes okuyordur! Okumalı!
>>>
>>>
>>> denk aksiyomlardan bahis ederken Zermelo aksiyomu da denen "iyi sıralama
>>> aksiyomu"nu da ekleyelim. Doğal sayıların bildiğimiz "daha küçük"
>>>
>>> ilişkisiyle iyi sıralı olduğunu herkes bilir ama her kümenin iyi sırası
>>> olabileceğini kabul etmek başka bir olay!
>>>
>>> İyi sıralama (Well-ordering) Aksiyomu pek çok yerde teorem olarak
>>> geçecek kadar girmiş matematikçilerin hayatına ama Seçme Aksiyomuna denk.
>>>
>>> Hausdorff Maksimalite Aksiyomu veya Zorn Leması gibi (buna da LEMMA
>>> diyoruz işte!).
>>>
>>> Aslında öğrencinin işin şaşırtıcı tarafını anlaması için Seçim
>>> Aksiyomundan daha iyi olabilir, ne de olsa sonlu, en fazla da sayılabilir
>>> düşündüğümüz için,
>>>
>>> "seçme fonksiyonu"nun olması bize doğal geliyor...ama "öyle bir ilişki
>>> vardır ki, reelleri iyi sıralı yapar" oldukça sarsıcı!
>>>
>>>  Analiz dersinde Hahn-Banach Teoremini "ispatlarız". Tabii ki  deminki
>>> aksiyomlardan birini kullanarak. Ve "boşluk vardır" aksiyomunu ya da
>>> "sonsuz vardır"
>>>
>>> aksiyomunu tartışmayı felsefecilere bıraktığımız gibi, seçme aksiyomunu
>>> da kullanmaktan çekinmeyiz. Ama çoğunlukla, Hahn-Banach teoremi'ni
>>>
>>> alıp Seçme Aksiyomunu ispat etmeyiz..Halbuki denk ikisi! Demek "daha
>>> eşit" gibi "daha denk" olmak da mümkün!!
>>>
>>> Hakkını yemeden bitireyim: topolojide  yine seçim aksiyomlarından birini
>>> kullanarak ispatladığımız Tychonoff teoremi  (tıkızların çarpımı tıkız)
>>>
>>> de denktir diğerlerine...ve bu denklikler listesi o kadar uzundur ki,
>>> klasik kitaplar vardır sadece bunları işleyen...
>>>
>>>
>>> bugün galiba öğretmenler günü! öğretmeye çalışanları tebrik eder,
>>> sevgilerimi yollarım
>>>
>>>
>>> On 22-11-2024 03:43, Ali Nesin wrote:
>>>
>>>
>>> Mesajları şimdi okudum. Üye olmadığımdan Turkmath'a doğrudan
>>> yollayamıyorum. Biriniz yollar umarım.
>>>
>>> 1) Seçim Aksiyomu düzgün bir lisans eğitiminde bilinmesi gerekir. Ama
>>> biraz fazla uçuk geldiği için pek önemsenmez. En azından benim deneyimim bu
>>> yönde.
>>>
>>> 2) Zorn Önsavı Seçim Aksiyomu'ndan çok daha işlevseldir, özellikle
>>> cebirde. Ya da şöyle diyeyim, Seçim Aksiyomu kullanılan yerler lisans
>>> öğrencileri tarafından pek önemsenmez, ama Zorn Önsavı gerçekten her zaman
>>> çok şaşırtıcı sonuçlar verir. Bir başka deyişle: Seçim Aksiyomu farkına
>>> varmadan kullanılabilir (okura yutturabilirsin), ama Zorn Önsavı'nı farkına
>>> varmadan kullanmak imkânsızdır.
>>>
>>> 3) Oysa Zorn Önsavı'yla Seçim Aksiyomu (bilindiği üzere) birbirine
>>> denktir. İyi bir lisans öğrencisi kanıtını bilmese de bunu bilmeli.
>>>
>>> 4) Analizde Seçim Aksiyomu, sağda solda, orada burada hemen hiç
>>> bahsedilmeden kullanılır. Arada bir bu hoyratlık cebirde de yapılır, ama
>>> çok daha enderdir. Genel olarak analizciler Seçim Aksiyomu'nu hiç
>>> sorgulamadan kabul ederler. Ayşe Uyar'ın verdiği örnek buna güzel bir
>>> örnektir: eşmerkezli ve 1/n yarıçaplı her yuvardan bir eleman seçmek tabii
>>> ki Seçim Aksiyomu'yla mümkündür ama analizciler bunu (haklı olarak aslında)
>>> pek önemsemezler. Öte yandan cebirde mesela maksimal idealin varlığını
>>> kanıtlamak için Zorn Önsavı'nı öğrencilerin gözüne sokmak zorundasın, yoksa
>>> ayaklanıp isyan ederler.
>>>
>>> 5) Bilgi Üniversitesi'nde bütün bunları tüm ayrıntılarıyla birinci sınıf
>>> öğrencilerime anlatıyordum/anlatıorduk. Felsefesiyle tabii ki. Bana ve bize
>>> benzemelerini istemiyordum/istemiyorduk! Ne yazık ki 26 yıl süren Bilgi
>>> efsanesi sona erdi. Şimdi benzer bir yapıyı korsan olarak Matematik
>>> Köyü'nde kurmaya çalışıyorum.
>>>
>>> 6) Son olarak bir (A_i)_{i \in I} küme ailesinin matematiksel tanımını
>>> vereyim. I ve X birer küme olsun. I'dan X'e giden bir f fonksiyonuna küme
>>> ailesi denir! Bu kadar basit! Eğer i \in I için f(i) = A_i ise, (X'i yok
>>> sayıp!) bu fonksiyonu (A_i)_{i \in I} olarak yazarız.
>>>
>>> Ali
>>>
>>>
>>> <https://www.avast.com/sig-email?utm_medium=email&utm_source=link&utm_campaign=sig-email&utm_content=emailclient> Virüs
>>> yok.www.avast.com
>>> <https://www.avast.com/sig-email?utm_medium=email&utm_source=link&utm_campaign=sig-email&utm_content=emailclient>
>>> <#m_-2694071773815637167_m_5866065852790950888_m_4134051573130666490_m_5185704734846401456_m_3658796852409356524_m_931821095780174424_v1DAB4FAD8-2DD7-40BB-A1B8-4E2AA1F9FDF2>
>>>
>>> _______________________________________________
>>> Turkmath mailing list
>>> Turkmath at listweb.bilkent.edu.tr
>>> http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/turkmath
>>>
>>> _______________________________________________
>>> Bu e-postayı Türk Matematik Derneği'nin TMD-UYE E-Posta Listesine üye
>>> olduğunuz için aldınız.
>>> TMD-UYE at listweb.bilkent.edu.tr
>>> BU E-POSTA LİSTEDEN ÇIKMAK (UNSUBSCRIBE) VEYA ÜYELİK SEÇENEKLERİNİ
>>> DÜZENLEMEK İÇİN aşağıda bağlantısı verilen sayfayı ziyaret ediniz:
>>> http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye
>>>
>> _______________________________________________
>> Bu e-postayı Türk Matematik Derneği'nin TMD-UYE E-Posta Listesine üye
>> olduğunuz için aldınız.
>> TMD-UYE at listweb.bilkent.edu.tr
>> BU E-POSTA LİSTEDEN ÇIKMAK (UNSUBSCRIBE) VEYA ÜYELİK SEÇENEKLERİNİ
>> DÜZENLEMEK İÇİN aşağıda bağlantısı verilen sayfayı ziyaret ediniz:
>> http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye
>>
>
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20241126/5e9bf309/attachment-0001.html>
-------------- next part --------------
A non-text attachment was scrubbed...
Name: blocked.gif
Type: image/gif
Size: 118 bytes
Desc: not available
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20241126/5e9bf309/attachment-0001.gif>
-------------- next part --------------
A non-text attachment was scrubbed...
Name: Ertu?rul ile 23 Nisan 2016.jpg
Type: image/jpeg
Size: 208547 bytes
Desc: not available
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20241126/5e9bf309/attachment-0001.jpg>