[Turkmath:4648] Genc Matematikcilere Tavsiyeler

[Baris Coskunuzer]

Herkese Merhaba,

Bu yazacaklarimin bu listedeki bircok dostumun tepkisini
cekecegini biliyorum. O yuzden simdiden hepsinden ozur dileyerek
basliyorum :)

Turkiye'de lisans veya lisansustu egitim alan genc matematikcilere, dunyada
matematigin gidisatiyla ilgili gozlemlerimi, ve tavsiyelerimi paylasmak
icin yaziyorum.

Dunyada teknolojinin cok ilerlemesinden dolayi, matematige olan
ihtiyaca gittikce artti diyebiliriz. Biyoinformatikten tutun, malzeme
bilimine, data science tan tutun finans a her alan kendi alaninda belirli
ilerlemeler kaydettikten sonra, daha ileri gidebilmek icin matematige
ihtiyac duyuyor. Bu matematik acisindan cok guzel haber. Ama ote yandan, bu
ihtiyac duyulan matematik maalesef universitelerde yapilan matematikten cok
farkli. Universitelerdeki bagimsiz arastirmacilarin, profesorlerin yaptigi
matematik maalesef, bu endustrinin ve diger bilimalanlarinin cokca ihtiyac
duydugu matematiksel dusunceden ayri. Bu arastirmacilar kendi fanuslari
icinde yasamlarina devam ediyorlar. Ben de calistigim alan itibariyle bu
kisilerden biri oldugumu kabul etmeliyim :(

Ote yandan, saglam matematik altyapisi kazanmis, matematiksel
dusunceye sahip, matematik terbiyesinden gecmis gencler, ogrendiklerini,
altyapilarini bu cok onemli uygulamali alanlarda uygulayarak bu ihtiyaca
cok iyi cevap vermekteler. Kisaca, matematik dunyanin, teknolojinin,
diger bilimalanlarinin gelismesiyle, an itibariyle dunyada hic olmadigi
kadar cok populer.

Durum buyken, dunyada soyut matematik de cok ciddi bir istihdam problemi
olusmus durumda. Avrupa'nin bircok ulkesinde maalesef soyut matematikte
kalici is bulmak imkansiz hale geldi. Bunun en buyuk sebebi, alttan gelen
yeni doktoralarla arz ayni hizla devam ederken, universitelerin hepsinin
kadrosu doldugu icin ve yeni pozisyonlar acilmadigi icin cok ciddi bir
darbogaz yasaniyor. Bircok Avrupa ulkesinde bu gecici
postdoktora pozisyonlariyla cozulmeye calisiliyor ama nafile.

ABD'de de son 5-10 yilda benzer durum yasanmakta. Eskiden sadece bir
3-yillik postdoktoradan sonra tenure-track is bulunabilirken, simdi 2 veya
daha fazla 3'er yillik postdoktora yapiyor soyut matematikciler kalici is
bulabilmek icin. Hem de bu bulunan islerin cogu arastirma agirlikli
pozisyonlar degil. Son yillarda ABD'de bircok ustduzey universitede
postdoktora yapan matematikciler, matematigi birakip endustriye gecmek
zorunda kaldi bu sebeplerden dolayi.

Yazinin gidisati size soyut matematigi birakin tarzi bir tavsiyeye
gidebilir, ama tam olarak bunu soylemiyorum. Su anda Avrupa ve ABD'de
ozellikle iyi matematik altyapisi olanlar icin cok iyi is alanlari var.
Bunlar da aslinda kendi alanlarinda bir bakima ileri arastirma yapiyorlar
denebilir. Bu yuzden ozellikle matematikle ilgilenen
genclere onerim ileride hayal kirikligi yasamak istemiyorlarsa,
beklentilerini dogru kurmalari yonunde.

Kendi donanimlariniza, "dogru eklentileri" yaptiginizda, bu altyapiniz
bircok is alaninda talep edilen hale getirebilir sizleri. Nedir bu
eklentiler? Ozellikle lisans seviyesinde ve yuksek lisans seviyesinde iyi
derecede istatistik ogrenmeniz sizleri cok iyi bir konuma getirecektir.
Doktora yapiyorsaniz, isterseniz fonksiyonel analiz calisin, ister cebirsel
geometri, veya topoloji, iyi bir matematik altyapisiyla bircok farkli
alanda yeni bakis acilari getirip, ozgun katkida bulunabilirsiniz.

Bu kadar girizgahtan sonra somut onerilerime geleyim:

1. Ingilizce egitim yapan bir universitede lisans matematik
ogrencisiyseniz, matematik veya uygulamali matematikte doktoraya Avrupa
veya Amerika'ya gitmenizi oneririm. Matematik bolumlerinin doktora
ogrencisi ihtiyaci, teaching assistant ihtiyacindan dolayi her zaman devam
edecek. Bu yuzden bu alanlarda burslu doktora kabulu her zaman mumkun.
Ayrica, yurtdisinda doktora yapmak sizi dunyayla daha erken
tanistiracaktir.
2. Turkce egitim yapan universitelerdeyseniz, oncelikle yuksek lisansa
Turkiye'de Ingilizce egitim yapan universitelere gidip, dil ogrenmenizi,
matematik altyapinizi guclendirmenizi ve sonrasinda yine yurtdisinda
doktora yapmanizi oneririm.
3. Doktora konusu secerken oncelikle seviyorsaniz Istatistik, Data Science,
veya baska uygulamali alanlari secmenizi oneririm. Data Science son 5-6
yildir bircok matematik bolumune eklemlenmis durumda. Eger soyut
matematikte doktora yapmak istiyorsaniz, doktora sirada bir yandan iyi
seviyede istatistik dersleri alip, aklinizin bir kosesinde durmasini
siddetle tavsiye ederim.
4. Yapabiliyorsaniz, bir yandan en az bir tane bilgisayar kodlama dilinde
kendinizi gelistirin. Bu ileride kodlama yapmaniz icin degil,
ogrendiklerinizi, sizden talep edilen matematik sorularini daha iyi
anlayip, cevap verebilmeniz icin onemli.
5. Soyut matematigin hangi alaninda calisirsaniz calisin, aldiginiz
matematik temeli, endustride ve diger bilimalanlarinda ciddi saygi
gormekte. Yukarida bahsettigim eklentilerle ogrendiginiz matematigi hayatin
icindeki, farkli alanlardaki onemli sorulara yeni
yaklasimlar getirebilirsiniz. Bu da en az universitelerde matematik yapmak
kadar zevkli, ote yandan cok daha iyi karsilik goreceginiz bir is olarak
karsiniza cikacaktir.

Tum dunyada su anda matematige, ozellikle uygulamali matematige cok ciddi
bir talep var. Yalniz bu talep universitelerde yapilan arastirmalara degil,
hayatin icinden gelen, teknolojinin ve ilerlemenin getirdigi matematik
sorularina yonelik. Matematikci olmak sadece universitelerde pozisyon
tutmak degil, matematikle, matematik sorulariyla zevkle ugrasmaktir. Su
anda universitelerde yer olmasa da, dunyanin onemli sirketlerinde, ileri
seviyede guzel sorularla ugrasarak da pek ala ileri seviye matematikci
olabilirsiniz. Ikinci alternatifin iyi yani, hem entellektuel tatmin, hem
de yaptiginiz icin karsiligini cok daha iyi aliyor almak olacaktir.

Herkese sevgiler, selamlar,
Baris
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20201020/aa6590ba/attachment.html>