[Turkmath:5853] Re: [TMD-UYE: 3542] Kompakt, tıkız

[Zafer ERCAN]

Dıvrak? 

ZE 


Kimden: "Bulent Sankur" <bulent.sankur at boun.edu.tr> 
Kime: "tmd" <tmd-uye at listweb.bilkent.edu.tr> 
Gönderilenler: 25 Kasım Cuma 2022 9:39:52 
Konu: [TMD-UYE: 3542] Kompakt, tıkız 






Merhaba, 


[ https://terimler.org/ | https://terimler.org/ ] sözlük sitesinde bazı "tıkız" terimleri: 




tıkızımsı uzay (Alm. quasikompakter Raum, m; Fr. espace quasi-compact, m; İng. quasi-compact space) mat. Her açık örtüsünden sonlu bir altörtü seçilebilen topolojik uzay. 

tıkız küme (Alm. kompakte Menge, f; Fr. ensemble compact, m; İng. compact set) mat. Topoloji uzayında her açık örtüsü için bileşimleri kendisini kapsayan sonlu sayıda kümelerin o örtüden alınabileceği altküme. Eşanlam: kompakt küme. 

tıkızlaştırma (Alm. Kompaktifizierung, f; Fr. compactification, f; İng. compactification) mat. Bir topolojik uzayın, tıkız olan başka bir topolojik uzay içine gömülmesi. Eşanlam: kompaktifikasyon. 



yerel tıkız uzay (Alm. lokalkompakter Raum, m; Fr. espace localement compact, m; İng. locally compact space) mat. Her noktasının, tıkız komşuluklardan oluşan bir komşuluklar tabanına sahip olduğu topoloji uzayı. 

Derlitoplu ise "Bir nesnenin kütlesinin uzayda kapladığı hacmin özgül kütlesine oranı" özelliği olarak tanımlanmış. 

Bülent 





Uzun yillardir matematikte bati dillerindeki kompakt karsiligi olarak tikiz 
kullaniliyor. Bu kelime ses olarak oldum olasi bana cok sevimsiz geldi. 
Anlam olarak da kompaktin karsiligi degil, en azindan matematikte. TDK 
sozlugunde tikizin karsiligi, "tıknaz; çok sıkıştırılmaktan veya çok sıkı 
doldurulmaktan katılaşmış, sıkı; yoğunluğu çok, katı (tikiz hamur)" olarak 
verilmis ki bunlar matematikteki anlamina aykiri seyler. Matematikteki 
anlaminin gunluk dildekiyle ayni olmasi gerekmez, ama cagrisim da onemli. 
Dikkat edilirse, tikizin gunluk dildeki anlamlari hep olumsuz seyler. 
Halbuki kompaktlik cogu kez olumlu, istenen,, kolaylastiran bir ozellik. 
Kompakt, matematikte bana daha cok "derli toplu" anlamini veriyor. 
Tek kelime olsa kullancagim, ama 2 kelimeli terim iyi olmuyor. 
Dertop gibi fantezilere hic girmeyelim. 

Sorularim sunlar: Kompakt icin baska Turkce terim onerildi mi? Derli toplu 
anlaminda baska hangi Turkce kelimeler var bildiginiz? Bu listelerde yeni 
bir terim onerir misiniz? Belki bu listelerde tartisarak hem ses olarak 
daha guzel, hem de anlam olarak daha dogru bir terim bulabiliriz. 

--- 
H. Turgay Kaptanoğlu 
[ http://www.fen.bilkent.edu.tr/~kaptan/ | www.fen.bilkent.edu.tr/~kaptan/ ] 
_______________________________________________ 
TMD-UYE mailing list 
[ mailto:TMD-UYE at listweb.bilkent.edu.tr | TMD-UYE at listweb.bilkent.edu.tr ] 
[ http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye | http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye ] 





_______________________________________________ 
TMD-UYE mailing list 
TMD-UYE at listweb.bilkent.edu.tr 
http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/cgi-bin/mailman/listinfo/tmd-uye 
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://yunus.listweb.bilkent.edu.tr/pipermail/turkmath/attachments/20221125/d9a19d63/attachment.html>